NODIR DEVONBEGI ORLOT

Jannatmakon yurtimizda qanchadan-qancha xonlar-xoqonlar, sultonlar va amirlar o‘tdilar, ular haqida kitoblar yozildi ammo biz siz azizlarga xavola qilmoqchi bo‘lgan kishi xon emas balki Buxoro xoni Abul G‘oziy Imomquli Bahodirxonning bosh vaziri Nodir Devonbegi Orlot haqida qo‘limizdan kelgunicha bayon qilishga ishaalloh harakat qilamiz! Nodir Devonbegi Orlotning to‘liq ismi Hazrat Nodir Mirzo Tog‘oyi Sadr Devonbegi ibn Hazrat Sulton Mirzo Tog‘oyi Abdulloh Orlot bo‘lib o‘zbekning Orlot urug‘idan bo‘lganlar. Bunga Abu Tohirxojaning Samariya asarida “Nodir Devonbegini Orlot aymog‘idan bo‘lganligini tarix zabt qilgan” deb yozadi, shuning uchun ham u kishining ismiga taxallus kabi Orlot so‘zi qo‘shilgan. Yuqorida aytganimizdek ko‘plab xonlar, sultonlar bu foniy dunyodan vafot qilib ketdilar. Bu dunyo hech kimga vafo qilmadi. Ammo ulardan solih amallar hamda qoldirgan ilmiy va madaniy meroslari qoldi xalos. Xonlar, sultonlar qatorida Nodir Devonbegi Orlotdan ham qolgan ilmiy hamda madaniy me'roslarini yoritishni ixtiyor qildik. Nodir Devonbegi Orlot faoliyatining avvalida Buxoro Xonligi bosh sarkardasi bo‘lgan. Bu haqda Saxiliyning “Imomqulixonnoma” asarida quyidagicha satrlar keltiriladi:

Eng jirkanch illat

TAVBA

Tavba - Alloh taologa yuzlanish va qaytish demakdir.
Tavba rost bo‘lishi uchun shartlari to‘liq topilishi kerak. Agar tavba siz va Alloh o‘rtasida sodir bo‘lgan gunohdan bo‘lsa, shartlari uchtadir. Agar gunoh siz va boshqa inson o‘rtasida bo‘lsa, garchi musulmon bo‘lmasada, shartlar bittaga ko‘payib, to‘rttadir.

Dunyo imtihonlar hovlisi va sinovlar ummonidir

Sevikli birodarim! Bu dunyoga kelgan kuningizdan boshlab siz imtihonu sinovlar girdobiga tashlangan bo‘ldingiz. Agar Alloh sizga mol-davlat ato etgan bo‘lsa, bilingki, siz sinovlar ummonidasiz. Agar sihat-salomatlik ato etgan bo‘lsa, bilingki, yana imtihondasiz. Agar Alloh sizni shak-shubhalar va tangliklarga duchor etgan bo‘lsa, bilingki, bu ham bir imtihon.

YOSHLARNI YOT G‘OYALARNING TA'SIRIDAN SAQLAYLIK

Ma'lumki, mamlakatimiz aholisi diniy e'tiqod masalasida o‘ta xassos bo‘lgan va pok e'tiqodni muqaddas sanagan. Bugun mana shu jihatni yoshlar ongiga to‘g‘ri singdirish dolzarb vazifadir. Chunki sog‘lom e'tiqod jamiyatning tinchligi va ravnaqiga xizmat qiladi hamda insonni ikki dunyo saodatiga yetishtiradi.

#Raddiya Nabiy sollallohu alayhi vasallam bilan tavassul qilish va yomg‘ir so‘rash

Imom hofiz Shayxul islom Abul Faraj Abdurrahmon Ibn Javziy Hanbaliy o‘zlarining “Al vafo biahvolil Mustafo” nomli kitoblarida Abu Bakr Munqriydan bir rivoyatni keltiradilar: “ Abu Bakr Munqriy aytadilar: “Men Tabariy va Abu Shayx bilan birga Rosululloh sollallohu alayhi vasallamning harami shariflarida ekanimizda bir holatga tushib qolgan edik, bizga ochlik o‘z ta'sirini ko‘rsatdi. Bir kuni xufton vaqtida men Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning qabrilarini oldida hozir bo‘lib “Yo Rasullalloh ochlik, ochlik”, deb aytdim va qaytdim.

KALOM ILMINI O‘RGANISH HUKMI HAQIDA

«Ammo, bu ilmning hukmiga kelsak, farzi kifoyadir. Bunga Imomi A'zam roziyallohu anhu ishora qilganlar. Quyida u zotning gaplarini keltiramiz. Shuningdek, Imomul Haromayn, Haliymiy, Bayhaqiy, G‘azzoliy, Rofe'iy, Yofi'iy, Navaviy, Ibn Asokir, Tiybiy, Mahalliy va Haytamiy kabi ulamolar ham (bu ilmning farzi kifoya ekanini) ochiq-oydin bayon qilishgan. «Multaqot» va «Tatarxoniya» asarlarida ham shunday zikr qilingan.

Odamlar tasavvuf va suluk borasida «ifrot»¹ va «tafrit»² o‘rtasidadir!

Bir toifa tasavvuf va sulukni Qur'on va sunnatda asli yo‘q yangi paydo bo‘lgan bid'at, deb da'vo qilishadi. (Bu «ifrot»dir).

Boshqa bir toifa esa, tasavvuf va suluk - ushbu yo‘lni tutgan kishi uchun ochiladigan kashflar va mujdalar uchun qo‘yilgan nom, deb ishonishadi. Bunday holatlar va nafsiy tajribalardan din qasd qilingan, kim bularga amal qilsa, zohiriy shar'iy hukmlardan xalos bo‘ladi, deb e'tiqod qilishadi. Ba'zi ko‘z ilg‘amaydigan va noodatiy ishlar unda sodir bo‘lgan kishini yoki uyg‘oqligida yoki uyqusida undan ba'zi «kashflar» (masalan, odamlarning fikridagi narsani o‘qiy olish) zohir bo‘lgan kishini odamlar o‘zlariga o‘rnak va «imom» qilib olishadi. Bunday kishining aqiydasi qanchalik og‘gan bo‘lmasin yoki amallari va axloqlari qanchalik buzuq bo‘lmasin, unga e'tibor berishmaydi. (Bu esa, «tafrit»dir).

BEADABLIK

Jurnalist TITANIK konstruktori Tomas Endryusdan kemaning quvvati va xavfsizligi haqida so‘raganida Endryus: "Bu kema cho‘kmaydigan kema. Hatto Yaratgan ham buni cho‘ktira olmaydi!", degan edi.
Ozgina vaqt o‘tmasdan Endryus Allohning birgina kichkina aysberg nomli askari nimalarga qodirligini o‘z ko‘zlari bilan ko‘rdi.

AHLI SUNNA VAL JAMOA NAZDIDA TABARRUK QILISH MASALASI

Xatib Bag‘dodiy o‘zlarining “Tarixu Bag‘dod” nomli kitoblarida va uzotdan boshqalar Aliy Ibn Maymundan rivoyat qilishadi, u zot aytadilarki: “Men Shofe'iy rohimahullohdan quyidagi gaplarini aytayotganimni eshitdim: “Men Abu Hanifa rohimahulloh bilan tabarruk qilaman va uning qabrini oldiga ziyorat uchun boraman. Agar biron hojatim bo‘lsa ikki rakaat namoz o‘qiyman va har kuni u zotning qabriga borib, uning huzurida Alloh taolodan hojatimni so‘rayman. Men u yerdan hali uzoqlashmasimdan hojatim ro‘yobga chiqardi.”

Ba'zi bilimsizlarning «Kalom ilmini o‘rganish bid'at», deb aytgan so‘zlariga raddiya

Ulardan biri: «Bu ilmni o‘rganish bid'atdir. Sahobalar va tobe'inlarning zamonida bo‘lmagan», deb aytadi. Bu gapni «Illat (sabab) bo‘lmagani uchun uning hukmi bo‘lmagan», deb rad etaman. Ya'ni, u zotlarning bu ilmni o‘rganmaganlarining ikki e'tibori bor:

Duo olgan bolakay

Xurmo daraxti ko‘p xususiyatlarga ega. Agar unga tosh otsangiz, eng mazali mevasini tashlaydi.
Rofe ibn Amr G‘iforiy Islomning ilk davrida yosh bola edi. U ko‘pchilik qatori qashshoqlik, muhtojlik va qiyinchiliklar ko‘rdi. Rofe ochlikdan qutulish uchun xurmo daraxtlariga tosh otib, to‘kilgan mevalardan yeb yurardi. Odamlar nasihat qilar, lekin u bu gap-so‘zlarga e'tibor bermasdi. Bir kuni uni tutib, Rasulullohning huzuriga olib kelishdi.
Nabiy : «Nega xurmoga tosh otasan?» deb so‘radilar undan. Rofe: «Yeyish uchun», deb javob berdi. Shunda u zot : «Xurmoga tosh otma, chunki xurmo ham, daraxt ham egasining haqidir. Ammo juda ham pishib, yerga tushsa va uni hech kim olmasa, oyoqlar ostida bosilib ketishi, qushlar yeb bitirishi yo quyosh urishi xavfi bo‘lsa, to‘kilgan xurmolarni yeyishing mumkin. Zero, bu o‘zganing mulkiga tajovuz qilish bo‘lmaydi», dedilar. So‘ng mehr va shafqat bilan uning boshini siladilar va: «Ey Rabbim, uning qornini to‘ydirgin va to‘yganini sezdirgin va taomlarning halollaridan ato etgin», deb haqqiga duo qildilar.