ALLOH VA'DASIGA XILOF QILMAYDI
Jabroil alayhis salom Rasululloh sallollohu alayhi va sallam bilan kunduzi ma'lum vaqtda uchrashishga va'dalashdilar. Ammo o‘sha vaqt kelganida kelmadilar. Rasululloh sallollohu alayhi va sallamning qo‘llarida aso bor edi. Asoni irg‘itib yuborib dedilar:
“Alloh va Uning elchilari va'dasiga xilof qilishmaydi!”.
So‘ngra uyoq-buyoqqa qaradilar. O‘rindiqlari ostida kichkina kuchukcha bor ekan. Rasululloh sallollohu alayhi va sallam so‘radilar:
-Ey Oisha! Bu kuchukcha qachon kirib qoldi bu yerga?
-Allohga qasamki, bilmayman.
QUR'ONI KARIMNING NOZIL BO‘LA BOSHLASHI
Makka. Xiro g‘ori. Payg‘ambarimiz Muhammad alayhissalom yolg‘iz ibodat qilmoqdalar. Shu choq Alaq surasining ayrim oyatlari nozil bo‘la boshladi. Bu Quroni Karim nozil bo‘lishining avvali edi! Quron shu tariqa Alloh taolo tomonidan o‘z bandalariga nozil etila boshladi! Qur'oni Karimning nozil bo‘lishi 23 yil mobaynida davom etdi.
Rosululloh sollallohu alayhi vasallamning aql-zakovatlari o‘tkirligi va sezgi a'zolari kuchliligi.
Nabiyimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam hech bir inson zotiga nasib etmagan aqliy, fikriy va jismoniy quvvat bilan xoslangan edilar. U zot teran aql va fikr sohibi, o‘tkir fahm-farosat egasi, idroki tez, sezish qobiliyati kuchli shaxs bo‘lganlar. Ma'lumki, eshitish, ko‘rish, ta'm bilish, hidlash va ushlab bilish kabilar ma'lumot olish vositalari hisoblanadi. U zotning turish, o‘tirish, yurish, uxlash va boshqa holatlari mo‘tadil bo‘lib, go‘zal sifatlari va fazilatlari bilan qavmlari ichida ham, boshqalar orasida ko‘zga tashlanib turganlar. Buning ustiga Alloh taolo u zotga ilgari bilmagan e'tiqodiy va amaliy ilmlarni o‘rgatdi. Bu ilmlar tahsil olish, mutoala qilish, o‘z ustida ishlash mahsuli emas, balki Alloh taolo u zotning qalbi, aqli va ongiga indirishi natijasida hosil bo‘lgan. Basirati va farosati haddan ziyod o‘tkirligiga hamma tan berardi. Bir qarashdayoq har bir ishning mohiyatini darhol tushunib yetar, uzoq o‘ylanib, xayol surib o‘tirmas edilar. Yulduz o‘z nuri bilan qorong‘ulikni yoritganidek, u zot kuchli fahm-farosatlari bilan qalblardan voqif bo‘lar edilar. Ulug‘ tobe'in Vahb ibn Munabbih rohmatullohi alayh shunday deydi: «Ilgari nozil qilingan kitoblardan yetmishga yaqinini o‘qiganimda hammasida Rosulullohni odamlarning eng aqllisi deb yozilganiga shohid bo‘ldim». Shu kishidan keltirilgan boshqa bir rivoyatda: «Olam yaralganidan to intihosiga qadar tug‘ilajak jamiki odamlarga beriladigan aqlni u zotning aqliga taqqoslansa, dunyodagi qumlarning bir zarrasiga o‘xshab qoladi, xolos, deb yozilganini ko‘rdim», deyilgan.
IMOMI A'ZAM XULQLARI
Xalifa Rashid kunlarning birida Imom Abu Yusufga dedi:
— Abu Hanifaning xulqlarini menga tavsiflab bering.
U zot dedilar:
TASHRIF QOG‘OZI
Amirlikda taniqli ishbilarmon bilan jurnalistlar uchrashishdi. Unga jurnalistlardan biri savol berdi:
-Hayotingizdagi qiziqarli voqealardan gapirib bersangiz.
Ishbilarmon dedi:
"Bir kuni kechasi yuragim siqildi. Toza havoda aylanishni hohladim. Mahallada aylanib yurib masjidning ochiq eshigiga ko‘zim tushdi. Ikki rakat namoz o‘qishimdan meni nima to‘sadi?! Ichkariga kir forig‘ bo‘lgach unga dedim:
-Bilishimcha boshingizga tashvish tushgan ko‘rinadi. Nima tashvishingiz bor?dim. Ichkarida bir kishiga ko‘zim tushdi. U qo‘llarini ochib Allohga duo qilib zorlanar edi. Bildimki, uning boshiga tashvish tushgan. U kishi duosidan
Raddiya Fotiha surasidan keyin “ omin ” ni maxfiy aytish
To‘rt mazhab ulamolarining nazdida namozda fotiha surasidan keyingi “omin” sunnat hisoblanadi.
Hanafiy va molikiy mazhabida namozxon “omin” ni ovoz chiqarmay, o‘zi eshitadigan darajada aytadi.
Buni hukmi barcha fiqhiy kitoblarimizda bayon qilingan.
Hanafiy va molikiy mazhabida “omin” ni mahfiy aytish sunnatligi aytilgan bo‘lsa, shofeiy va hanbaliy mazhablarida jahriy (ovoz chiqarib) aytish sunnatligi ta'kidlangan.
UNI MENDAN FAQIRROQQA BERING
Umar ibn Xattob roziyollohu anhu aytadilar:
“Rasululloh sallollohu alayhi va sallam menga u-bu narsa berib turar edilar. Men esa “uni mendan faqirroqqa bering”, der edim. Shunda Nabiy sallollohu alayhi va sallam menga: “Senga biror-bir mol berilsa-yu, sen unga ko‘z tikmagan bo‘lsang uni olaver. Agar aksi bo‘lsa nafsingni unga ergashtirma(ko‘z tikma)!”, der edilar.
MOTURIDIYCHA YONDASHISH
وقال المحققون من أصحابنا رحمهم الله : «إن الإيمان هو التصديق بالقلب، لكن الإقرار شرط لإجراء الأحكام في الدنيا؛ حتى إن من صدق بقلبه ولم يقر بلسانه فهو مؤمن عند الله لوجود التصديق، غير مؤمن في أحكام الدنيا لعدم الإقرار باللسان.
كما أن المنافق لما وجد منه الإقرار دون التصديق فهو مؤمن في أحكام الدنيا لوجود شرطه وهو الإقرار باللسان، وكافر عند الله لعدم التصديق».
وهذا القول مروي عن أبي حنيفة رحمة الله عليه، نص عليه في كتاب العالم والتعلم، وهو اختيار الإمام أبي منصور، والحسين بن الفضل البجلي، وأصح الروايتين عن الأشعري.. أهـ.
«الكفاية في الهداية» للإمام نور الدين الصابوني رضي الله عنه.
Eng yaxshi guvoh
Suyukli payg‘ambarimiz (sollalohu alayhi vasallam) quyidagi hikoyatni rivoyat qilib bergan edilar:
“Bani Isroil qabilasidagi bir savdogar o‘z qabiladoshidan 1000 oltin dinor qarz so‘rab boribdi.
— Men pul berib turishga roziman, biroq tamoyilga ko‘ra, bir guvoh bo‘lishi kerak — debdi qarz berayotgan odam.
— Shohidlikka Alloh kifoya, — debdi savdogar.
Namozdan keyingi duo xaqida
Namozdan keyin qilinadigan duo masalasi ham bemazxablarning ixtilof chiqarish uchun ishlatadigan sevimli qurollaridan biriga aylangan desak mubolag‘a bo‘lmaydi.
NEGA YIG‘LAYAPSAN?
Nabiy sallollohu alayhi va sallam Safiyya bint Huyayy onamiz roziyollohu anhoning huzurlariga kirganlarida Safiyya onamiz yig‘lab o‘tirgan edilar. Nabiy sallollohu alayhi va sallam so‘radilar:
- Nega yig‘layapsan?
Onamiz javob berdilar:
SOG‘LOM AQIYDA
Imomi A'zam Abu Hanifa rohimahulloh aytganlar: «Kim Alloh osmondami yoki yerdami, bilmayman, desa kofir bo‘ladi. Shuningdek, Alloh Arshdan ustun, lekin Arsh osmondami yoki yerdami, bilmayman, degan kishi ham».
