ASL HAQIQAT
«Alloh taoloning nozil qilganiga xilof bo‘lgan jaholat, havoyi-nafs va bid'atlar odamlarning nubuvvat va salafi solihlar zamonidan uzoqlashgani sari urchib bormoqda. Bugun biz oldimizda o‘zlarini boshqalardan ayro tutuvchi va salafi solihlarga, Ash'ariy va Moturidiylardan iborat Ahli sunna val jamoa imomlariga xilof qiluvchi kishilar paydo bo‘ldi. Balki, ular ishni aksiga o‘girmoqdalar: o‘zlarini «Ahli sunna» ko‘rsatib, asl Ahli sunnani «bid'atchi» qilib ko‘rsatmoqda. Ularning da'volari salaflarga ergashish, ammo salaflar ulardan behojatdir. Salafi solihlar oralaridan «Mushabbiha» va «Mujassima» kabilarning chiqishidan pokdirlar. Ular Allohning eng yaxshi bandalaridir. Janobi koinot sollallohu alayhi vasallamning ularga «yaxshilar», degan guvohliklari berilgan.
SHER KABI BO‘LAYLIK
Bir badavlat savdogar yoshi bir joyga borganida ortida qolayotgan mol-davlatidan tashvishga tusha boshlabdi. Chunki uning birgina o‘g‘li bo‘lib, u ham erka va tantiq ekan. Buncha katta davlatni o‘g‘lining boshqarishiga ko‘zi yetmasdan bir do‘sti bilan maslahat qilibdi. Do‘sti unga bor davlatini o‘g‘liga ishonib topshirishini, o‘g‘li inshaalloh uddalashini aytibdi.
Savdogar butun molini bir karvonga ortib o‘g‘liga debdi:
- O‘g‘lim! Bugundan boshlab mening butun mol-davlatim seniki. Uni sen boshqarasan. Falon shaharga karvonni olib bor. Oldi-sotdi qil, foydalan!
ASH'ARIY VA MOTURIDIY
«Shuni bilib olmoq lozimki, Abul Hasan va Abu Mansur - Alloh ulardan rozi bo‘lsin va Islom nomidan yaxshilik-la mukofotlasin - o‘zlaridan kelib chiqib biror fikr aytmadilar va yangi mazhabni paydo qilmadilar.
UMRNI QADRIGA YETAYLIK.
BIR LAHZANING QADRI
Imomi A'zam r.a.ning shogirdlari, buyuk Faqih Abu Yusuf o‘lim to‘shagida ham shogirdlarini chaqirib, biron ilmiy masalani suhbat qilib turaylik, degan ekanlar.
Shunda shogirdlaridan biri: «Hazrat, hozir masala tortishadigan vaqtmasku, o‘zingiz bilan o‘zingiz ovora bo‘lsangiz» – desa, shunday javob bergan ekanlar: «Alloh menga bergan 1 lahza qolsa ham o‘sha bilan bir musulmonga xizmat qilib qolsam deyman. Shu lahzani qo‘ldan boy berib qo‘ymay…»
BOSH QOMUSIMIZ — FUQAROLAR UCHUN MUSTAHKAM HIMOYADIR
Har qanday davlat yoxud jamiyatning huquqiy poydevori bo‘lmog‘i lozim. Zero, bunday poydevor bo‘lmas ekan jamiyat, millat tanazzulga yuz tutadi.
Alloh taolo insonlarni yaratib, ularga Rushdi-hidoyat yulini ko‘rsatish uchun payg‘ambarlar yubordi. Ular orqali bandalarni to‘g‘ri yo‘lga boshlash uchun kitoblar nozil qildi. Odamlar payg‘ambarlarning yo‘liga ergashib, Alloh taologa itoat etib yashasalar, hech qachon adashmaydilar. Aks holda, inson o‘z holicha to‘g‘ri yo‘lini topa olmay oqibatda zalolatga mubtalo bo‘lar edi. Shuning uchun har bir banda dunyoda osayishta hayot kechirmog‘i va oxiratda baxtu-saodatga yetishmog‘i uchun avvalo yaratgan parvardigorini tanib, unga itoat etishi lozim. Shuningdek, bandalariga nozil qilgan xukmlarga amal qilish har bir bandaga shart. Bu hakda Qur'oni karim oyatlari ko‘p, jumladan, Alloh taolo marhamat kiladiki:
Islom va konstitusiya
Asosiy Qonunimizda uch ming yillik milliy davlatchilik hamda dunyo qonunchilik tajribasi, xalqaro inson huquqlari mezonlari mujassamlashgan. Qonunimizda davlat xalqning irodasini ifoda etishi, uning manfaatlariga xizmat qilishi, davlat muassasalari va mansabdor shaxslarning jamiyat va fuqarolar oldida mas'ulligi belgilab qo‘yilgan.
Bu qoida Payg‘ambarimiz Muhammad alayhissalomning quyidagi hadisi shariflariga hamohangdir: «Har biringiz mutasaddisiz, har biringiz qo‘l ostingizdagilar uchun mas'ulsiz. Har bir rahbar insonlar ustidan mutasaddidir va ular uchun mas'uldir. Er o‘z ahli ayoli va qo‘l ostidagilar ustidan mutasaddidir va ular uchun mas'uldir. Xotin erining uyida mutasaddidir va qo‘l ostidagilar uchun mas'uldir. Qul xojasining moliga mutasaddidir va uning uchun mas'uldir. Har biringiz qo‘l ostingizdagilar uchun mas'ulsiz» (Imom Buxoriy rivoyati).
Bosh qomusimiz – baxtimiz kafolati
Insoniyat yaralgandan beri muayyan qonunlarga, qoidalarga amal qilib keladi. Bashariyat tarixida qanday muvaffaqiyatlarga, natijalarga erishilgan bo‘lsa, shubhasiz, bu borada qonunlarning, tartib-qoidalarning alohida o‘rni bor. Shu ma'noda mamlakatimizda ham barcha sohalarda qo‘lga kiritilayotgan ulkan natijalarga Bosh Qomusimiz huquqiy asos bo‘lib xizmat qilayotir.
Har bir millatning, davlatning taraqqiyoti bevosita amaldagi qonunlar bilan belgilanadi. Qonun ustuvor yurtda adolat hukm surib, vijdon erkinligi, millatlararo totuvlik va diniy bag‘rikenglik ta'minlanadi. Pirovardida esa o‘sha yurtda tinchlik-osoyishtalik, xotirjamlik barqaror bo‘ladi.
IMON-E'TIQOD MUSTAHKAMLIGI – IKKI DUNYO SAODATI
Bismillahir Rohmanir Rohim.
Alloh taologa behisob shukrki, Yangi O‘zbekistonda qabul qilinayotgan qonun va qonunosti hujjatlarida insonning e'tiqod erkinligi, qadr-qimmatini hurmat qilish hamda uning huquq va erkinliklarini ta'minlash yaqqol o‘z ifodasini topmoqda.
Ayni kunlarda yurtimizda Konstitusiyamiz qabul qilingan sana keng nishonlanmoqda. Bugun ro‘yobga chiqayotgan o‘zgarishlar va yangilanishlar zamirida Asosiy Qonunimizning mazmun-mohiyati mujassam, desak ayni to‘g‘ri gapni aytgan bo‘lamiz. Chunki, unda “Inson va uning qadr-qimmati” degan ulug‘ tushuncha markaziy o‘ringa qo‘yilgan. Shu nuqtai nazardan Davlatimiz Rahbari amalga oshirilayotgan barcha islohotlarning asosiy maqsadini “Odamlarni hayotdan rozi qilish – asosiy mezon” degan yuksak tamoyilga qaratmoqdalar.
AVLIYOLAR KAROMATI HAQ
Sayyidimiz Jaloluddin Suyutiy rohimahullohning xodimi Muhammad ibn Ali Habbok aytadi:
“Bir kuni shayx Suyutiy bilan Misrdagi Muqattam tog‘idagi shayx Abdulloh Juyushiy maqarasi oldidagi xonaqohda edik. Shayx Suyutiy qaylula vaqtida menga dedi:
-Asr namozini Makkada o‘qishni istaysanmi. Ammo sharti shuki, buni o‘lgunimcha insonlardan yashirasan?
Men:
-Ha, dedim.
MUHKAM VA MUTASHOBEH
Darhaqiqat, Alloh taolo Qur'oni Karimda mo‘min kishining muhkam (ya'ni, unda hukm ochiq-oydin bayon etilgan) xujjatlarga ergashishi va ushbu xujjatlarning taqozosiga ko‘ra Alloh taologa nisbatan aqiydasini bino qilishi zarur ekanini bayon qilgan. Mutashobeh xujjatlarni esa, muhkam xujjatlarning davomidan keltirdi.
ZAVQ-SHAVQ VA SHIJOAT – INSONIY XISLAT
Inson zavq-shavq ila bir narsani amalga oshirdimi, puxta va sifatli chiqadi. Qolaversa, shijoatli shaxs Alloh xoxlasa ko‘p narsaga erishadi. Shuningdek, xalqimizda “Mehnatdan kelsa boylik – turmush bo‘lar chiroylik”, degan ajoyib maqol bor. Ammo mehnat qilish uchun ham kishida ilm, aql, fahmu farosat, zavq-shavq, shijoat bo‘lishi kerak. Alloh taolo Baqara surasining 172-oyatida “Ey, imon keltirganlar! Allohgagina ibodat qiluvchi bo‘lsangiz, sizlarga Biz rizq qilib bergan pokiza narsalardan yeb, Unga shukr qilingiz!” deb marhamat qilgan.
Demak, mehnatimiz zavq-shavq, shijoat, halollik asosida bo‘lishi va poklik mezonida o‘lchanishligi kerak ekan.
Buyuk fath avvalidagi sinov
Fotih Sulton Mehmet Konstantinopol (Istanbul)ni fath etish rejalarini tuzardi. Hali 21 yoshda bo‘lgan navqiron sulton Istanbul fathiga kirishishdan oldin o‘z xalqini imtihon qilib ko‘rmoqchi bo‘ldi. Tongning ilk soatlarida qiyofasini o‘zgartirib, o‘sha vaqtlardagi Usmoniylar saltanatining bosh shahri bo‘lgan Edirnedagi bozorga bordi. Bozorning bir tarafidan kirib xarid qilishga kirishdi.
Birinchi do‘konga kirib, bir narsa xarid qildi. Ikkinchi narsani olmoqchi bo‘lganida sotuvchi ko‘nmadi. Sulton ham o‘z o‘rnida mol bo‘la turib nima sababdan bermayotgani haqida so‘radi. Sotuvchi: «Men senga bu narsani sotib bayʼ ochdim, ikkinchi oladigan narsangni qarshimdagi do‘kondan ol, chunki u hali savdo qilgani yo‘q», deb javob qaytardi.
