Shahidlikning asl mohiyati nima?
Shahidlik Islom dini ta'limotida, Allohning roziligi yo‘lida fidoyilik qilgan, iymoni, e'tiqodi, nomusini, Vatanini himoya qilish yo‘lida halok bo‘lgan kishiga Alloh tamonidan beriladigan daraja tushiniladi.
TAVASSUL QILISH JOIZMI?
O‘zlarini sof salaflar yo‘lida ekanini da'vo qilib kelayotgan soxta salafiylar tavassul bora sida ahli sunna val-jamoa aqidasiga zid ravishda tavassulni shirk, tavassul etuvchilarni esa mushrik deb ayyuhannos solishmoqda. Aslida tavassul bu - Alloh taoloning sifatlari, solih amallar, tirik va vafot etgan ulug‘ insonlarni vosita qilib Allohdan hojat so‘rashdir. Vasila sifatida gohida qilinadigan solih amallar, Alloh taoloning roziligi uchun bajarilgan toat-ibodatlar Parvardigorning dargohiga yaqinlashtiruvchi kuchli vosita bo‘lsa, ba'zan esa Alloh nazdida yuksak martabaga ega bo‘lgan obro‘-e'tiborli solih bandalar Yaratgan huzurida vosita va vasila bo‘ladilar.
Firqa deganda nima tushinish mumkin?
"Firqa" so‘zi ma'lum bir toifaga, guruhga nisbatan ishlatiladi. Boshqa dinlarda ham bo‘lgani kabi musulmonlar ichida ham firqalar paydo bo‘lgan. Bu holat musulmonlar uchun ayanchlidir Paygambarimiz (s.a.v) umrlarining so‘ngida ummatim 73 firqaga bo‘linada barchasi zalolatdadir illo bittasi to‘g‘ri yo‘lda u ham Ahli sunna val jamoadir degandaridek, Islom dinida 73 ta firqaga bo‘linish yuz beradi. Ularning bittasigina to‘g‘ri yo‘lda, qolganlari esa zalolatda hisoblanadi. Qur'oni karim va Hadisi shariflarda firqalarga bo‘linmaslikga buyuriladi.
Mujtahid nima
So‘ngi yillarda ekstremistik va terrorist guruxlar o‘z xaraktlarini "Shar'iy"deb isbotlash uchun o‘zlarini "mujtahid" deb e'lon qilib, turli xil manfaatlarini ko‘zlagan holda "fatvolarni" chiqarib kelmoqda.
Bu bir tamondan, insonlarni adashtirib noto‘g‘ri yo‘llarga kirib ketishiga sabab bo‘lsa, ikkinchi tamondan, jamiyatda o‘zaro tushinmovchilik, adovat kayfiyatining paydo bo‘lishiga zamin yaratmoqda. Shu o‘rinda, mujtahid kim, mujtahid darajalari, fatvo nima, uning tarixi, uni kimlar berishga xaqli ekanligi to‘g‘risida to‘xtalib o‘tish maqsadga muvofiqdir.
MAVLID VA U HAQIDA OLIMLAR FIKRI
«Mavlid» arabcha so‘z bo‘lib, “tug‘ilish, “tug‘ilgan joy” va “tug‘ilgan vaqt” ma'nolarini anglatadi. Biz musulmonlar “mavlid” deganda Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning tug‘ilgan oylarini nazarda tutamiz.
Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning tug‘ilgan sanalarini Ibn Is'hoq Fil yilida Rabi'ul-avval oyining 12 kuni, dushanba Mahmud Posho Falakiy esa astronomik hisob bilan milodiy 571 yilning 9 Rabi'ul-avval, dushanba kuni deb ko‘rsatgan.
Xavorij oqimlari
VII asr ikkinchi yarmida xavorijlar orasida yigirmaga yaqin turli guruhlar paydo bo‘ldi. Ular ichida eng yiriklari – ibodiylar, azroqiylar va sufriylar bo‘lib, o‘z yo‘lboshchilari nomi bilan shunday atalganlar.
Ibodiylar. Ibodiya boshqa xavorij guruhlari orasida eng mo‘tadili hisoblanib, bizning davrimizgacha saqlanib qolgan yagona xavorij firqasidir. Bu mazhabning asoschisi umaviy xalifa Abdulmalik ibn Marvon (685-705) davrida vafot etgan Abdulloh ibn Iboddir. Mazkur mazhabning ta'limoti mo‘tadil bo‘lib, u qolgan musulmonlar bilan qiz olib-qiz berishdan, ular bilan meros ulashishdan qaytarmaydi. Shuningdek, ularning ta'limoti hujjat va isbot keltirib e'lon qilgandan so‘nggina boshqa musulmonlarga qarshi urush ochishga ijozat beradi.
ILMU MA'RIFAT — TINCHLIK, TARAQQIYOT VA INSON KAMOLOTI ASOSI
MAVLID TO‘G‘RISIDA MUTAQADDIM OLIMLARNING FIKRLARI
Mavlidi sharifni o‘tkazish borasida ulamolar tomonidan turli fikrlar bildirilgan. Quyida ushbu fikrlardan ayrim misollarni keltiramiz:
Imom Suyutiy: «Mening nazdimda, insonlar to‘planib, Qur'ondan imkon qadar tilovat qilib, nabiy sollallohu alayhi va sallamning hayotlari qaqida hikoya qiluvchi va u zotning tug‘ilish kunlarida sodir bo‘lgan mo‘jizalar haqida so‘zlashishlari so‘ngra dasturxon tuzatib taomlardan tanovul qilishlari maqtalgan bid'atlardan bo‘lib, uni qilgan kishilar savob oladilar. Chunki bu ishlarda Nabiy sollallohu alayhi va sallamning qadrlarini ulug‘lash va xursandchilikni zohir qilish qamda u zotning tug‘ilgan kunlari bilan xushxabar berish bordir».
Umr – inson uchun Alloh subhanahu va taolo tomonidan berilgan ne'matlarning eng buyuklaridan biridir.
Har birimiz bilishimiz lozim bo‘lgan narsalardan biri shuki, Alloh subhanahu va taolo bizni yaratib, barkamol inson shakliga keltirib qo‘ygach, o‘z holimizga tashlab qo‘ymagan. Mehribon Robbimiz sizu bizni yaratish bilan birga, doimiy ravishda rioyamizni qilib, hamma tarafdan bizni ushlab turadi, to‘g‘ri yo‘lga yo‘llab turadi va O‘zining buyuk ne'matlari bilan qamrab turadi. Biz har birimiz Allohning ana shunday buyuk ne'matlariga sazovor bo‘lgan bandalarmiz.Oddiygina misol: bir marta nafas olmay yoki nafas chiqara olmay qolsak, hayotimiz tugaydi. Demak, Alloh har soniyada bizni tutib, a'zoi badanimizni harakatga keltirib turadi. Mana, men gapirib turibman. Shu lahzada yuragimning urishi to‘xtasa, hayotimga yakun yasaladi. Hech kim yordam bera olmaydi. Mo‘min inson mana shu muhim haqiqatni doimiy ravishda his qilib yashashi kerak.
Yetmish uch firqaning chiqishiga asos bo‘lgan olti firqa
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:«Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Yahudiylar yetmish bir yoki yetmish ikki firqaga bo‘lindilar. Nasorolar yetmish bir yoki yetmish ikki firqaga bo‘lindilar. Mening ummatim esa yetmish uch firqaga bo‘linadi», dedilar».
