Sabr-u toqat va kechirimlilikda Rosululloh sollallohu a'layhi vasallamdan qanday ibrat olamiz?

 Alloh tao'loga hamd-u sanolar, rosulimiz sollallohu a'layhi vasallamga durud-u salomlar bo‘lsin.

Avvalambor shuni ta'kidlab o‘tmoqchiman-ki, bu erkin mavzu bo‘lganligi, bundan tashqari barcha musulmon ummati uchun qadrli bo‘lgan robiu'l avval oyida turganimizdan foydalangan holda, insonning boshiga tushadigan mashaqqat bo‘lsin, g‘am-qayg‘ular bo‘lsin, yoki-da qavm-u qarindosh, xotin bola-chaqalaridan keladigan aziyatlar bo‘lsin bularning barchasiga peshvoyimiz bo‘lgan zotdan qanday qilib sabr-u toqat va karamli bo‘lishni o‘rganishimiz kerakligi borasida maqola yozishga qaror qildim.

Giyohvandlik illati

Muqaddas dinimizning barhayot ta'limoti Alloh taoloning iroda va qudrati ila dunyoga kelgan har bir insonning jismi, aqli va ruhiyatiga ta'sir qiladigan va zarar beradigan turli zararli ichimliklardan, barcha turdagi giyohvandlik, chekish kabi illatlardan saqlanmog‘i vojib bo‘ladi.

Giyohvandlik Alloh taolo insonga ato etgan jon, jism, aql va mol-mulk kabi ne'matlarining zavoliga sabab bo‘layotganini bugun hamma yaxshi tushunib turibdi. Biroq, shunga qaramay, bu narsalar ko‘paysa ko‘payyaptiki, lekin kamaymayapti. Narkotik modda iste'mol qilib yurganlar orasida erkagu ayol ham, yoshu qari ham, maktab, kollej, litsey, institut, universitet talabalari ham topilyapti.

Hadis illatlarining tabibi

IX asrda Markaziy Osiyoda turli din ilmlari, tabobat, aljabr va boshqa fanlarni chuqur o‘zlashtirib, ularning rivojiga ulkan hissa qo‘shgan allomalar yetishib chiqqan. Jumladan, buyuk faylasuf Abu Nasr al-Forobiy, jug‘rofiya fani olimi Abul Abbos Ahmad ibn Muhammadin Muhammad ibn Nasir Al-Farg‘oniy, mashhur tabib Abu Ali Ibn Sino, hadis ilmi podshosi va “Sahih ul Buxoriy” kitobining muallifi Muhammad ibn Ismoil Al-Buxoriy kabi buyuk allomalar davri edi.

Axborot tarqatish va jurnalist odobi

Birinchidan, tarqatilayotgan har bir ma'lumot va axborot insonlar manfaatiga xizmat qiladigan yaxshi so‘z bo‘lishi lozim. 

Alloh taolo bunday marhamat qiladi: "Alloh yaxshi so‘zga qanday misol keltirganini ko‘rmaysanmi? U xuddi bir yaxshi daraxtga o‘xshaydir. Uning asli sobit turadir. Shoxlari esa, osmonda. Robbi izni ila har doim mevalarini berib turadir" (Ibrohim surasi, 24-25 – oyatlar).

ZULHIJJA OYIDA QANDAY AMALLAR BAJARILADI?

 Zulhijja so‘zi qanday ma'noni anglatadi?
“Haj egasi” degan ma'noni bildiradi.

Savdogar odamlar bilan qanday muomalada bo‘lishi kerak?

1. Allohning rizqiga qanoat qiling, chunki savdoning barakasi qo‘lga tekkan foydaga qanoat qilish va aybini aytib sotishdadir. Zubayr roziyallohu anhudan so‘rashdi: “Buncha mol-davlatga qanday erishdingiz?” U zot javob berdilar: “Foydani ko‘zlab savdo qilmadim va (mahsulotimning) aybini yashirmadim”.

Eng og‘ir sabr

Sabr insonga xos bo‘lgan fazilat. O‘z nomi bilan boshqa fazilatlarga qaraganda ko‘proq mashaqqatni talab qiladi. Shuning uchun sabrga beriladigan mukofot ham o‘sha maqomga munosib bo‘ladi. Bu haqda Qur'oni karimda bunday bayon qilinadi: “Albatta, sabr qiluvchilarga ajrlari hisobdan tashqari berilur” (Zumar, 10).

Sabrning navlari bor – musibatga sabr, ko‘ngil xohishlariga sabr va ibodatga sabr.

Solih farzandni qanday tarbiyalash mumkin?

Bugun yoshlarning gapga kirmasli­gi, o‘qishining pastligi, odobining haminqadarligi haqida ko‘p gapiril­moqda. Buni to‘g‘rilashimiz uchun nima qilmok kerak? Shu mavzuda poytaxtimizdagi “Hasanboy” jome masjidi imom noibi Hasanxon Yahyo Abdulmajid domlaning fikrlari bilan qiziqdik. 

Sunnat va hadislarga amal qilganlarning ishlari to‘g‘ri, o‘zlari najotda bo‘ladi

Hozirgi kunda aksar kishilar diniy ma'ruzalarni audio holatda tinglashni xush ko‘rishlariga guvoh bo‘lamiz. Ba'zilar video suhbatlardan ham bahramand bo‘lishadi. Bu holatlar ham albatta ummat uchun manfaatlidir. Ilmning asosiy manbai bo‘lgan kitoblarni mutolaa qilish esa ijtimoiy tarmoqlardan foydalanishdan ko‘ra kam ekanligini ko‘rishimiz mumkin. Mayli, asosiysi ilm va ma'rifatni qaysi manbadan bo‘lsada egallashdir.

Har bir mo‘min bilishi kerak! (1 qism)

“Risolatul mustarshidiyn” asarining muallifi Horis ibn Asad Muhosibiy mo‘minlarga nasihat o‘laroq quyidagi gaplarni aygan. Ta'kidlash lozimki, bu nasihatlarga amal qilishga har bir mo‘min kishi muhtojdir:

“Niyatingni tekshirgin, maqsadingni aniqlagin. Zero, savob olish niyatga bog‘liqdir. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytadilar: “Albatta, amallar niyatlarga bog‘liqidir. Albatta, har bir kishiga niyat qilgan narsasi bo‘ladi”.

Eng yaxshi va eng yomon odam

Abdurahmon ibn Abu Bakra roziyallohu anhudan, u otasidan rivoyat qiladi: “Bir kishi: “Ey, Allohning Rasuli! Insonlarning qaysisi afzal” – dedi. U zot sollallohu alayhi vasallam: “Umri uzoq bo‘lib, amali chiroyli bo‘lgani” – dedilar. U: “Insonlarning qaysinisi yomon” – dedi. U zot sollallohu alayhi va sallam: “Umri uzoq bo‘lib, amali yomon bo‘lgani” – dedilar” (Imom Termiziy rivoyati).

Ilm uchun 14000 kmlik safar

Imom al-Buxoriy ilm talabida Islom yurtlarini deyarli hammasiga safar qilganlar. Yurtlarida ekanliklarida o‘n olti yoshga to‘ldilar. Shundan so‘ng hadis talabida uzoq muddatli rihlatga otlanib, uni dastlab onalari va akalari Ahmad hamrohligida Baytullohga haj qilishdan boshladilar.

Akalari Ahmad onalari bilan haj safaridan Buxoroga qaytadi. Imom Buxoriy esa Makkada qolib, hadis ilmini o‘rganishda davom etadi. Bu mashg‘ulot Imom al-Buxoriyning qolgan butun muborak umrlarini band etib, u kishi shu maqsad yo‘lida o‘sha vaqtda Islom olamida mavjud bo‘lgan ko‘pchilik ilmiy markazlarga bordilar. O‘sha yerlardagi shayx ulamolar og‘zidan hadislar yozib oldilar. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallamning hadisi shariflarini to‘plash, ularni musulmonlar orasida yoyish yo‘lida behad mashaqqatlar chekkanlari tufayli vujudlari toliqib cho‘pdek ozg‘in bo‘lganlar. Qanchadan-qancha xavfi xatarlarni boshdan kechirgan.