Жамият

Заҳириддин Муҳаммад Бобурнинг ичкиликка қарши фармони

“Бу орзу ва бу осойишталик тўла-тўкс охирига етгандан кейин, олам бўйсуниши лозим бўлган фармон ижро шарафига эришдики, тинч сақланган мамлакатда (худо офат ва хавфлардан омон қилсин) мутлақо ҳеч бир киши ичкилик ичишга уринмасин, уни ҳосил қилишга тиришмасин, ичкилик ясамасин, сотмасин ва олмасин, ўзида сақламасин, элтмасин ва келтирмасин: Ичкиликдан қочинглар, шоядки нажот топсанглар. 

 ... Подшоҳнинг меҳрибонлигига сиғинган турк, тожик, араб, ажам, ҳинди, форсий фуқаро ва сипоҳ – бутун миллатлар, ҳамма инсон тоифалари бу мангу бахшишга суяниб, умид тутиб, абадийликка бириккан давлатимиз дуосига машғул бўлсинлар ва бу ҳукмлар ижросидан ташқари чиқмасинлар ва бурилмасинлар, фармонга мувофиқ иш олиб борсинлар.

Бу ҳукм улуғ подшоҳ имзоси билан етишса, эътимод қилсинлар. 

 Амри олий билан 932 йил 24 жумадул-аввалда ёзилди”.

 

АЛЛОҲ ТАОЛО АЁЛЛАРГА ЯХШИЛИК ҚИЛИШНИ БУЮРДИ

Расулулоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг “Видолашув ҳажи”да саҳобийларга қарата аёллар ҳақида қуйидагича васият қилган эдилар: “Аёллар борасида Аллоҳдан қўрқинглар. Чунки сизлар Аллоҳнинг омонати ила уларни қўлга киритдингиз ва Аллоҳнинг калимаси билан уларнинг фаржларини ўзларингизга ҳалол қилиб олдингиз” (Бухорий ривояти). Дунёнинг ярмига ҳукмронлик қилган Соҳибқирон Амир Темур тузукларида "Аёлларга имкон қадар илиқ муомалада бўлишга ҳаракат қилдим" деб ёзган эди. Демак, шундай улуғ зотлар аёлларни эъзозлаган экан, бугунги кунда аёлларга паст назар билан қараб, уларга зўравонлик қилаётган эркаклар қаердан пайдо бўляпти?  Бундай кишиларни ким деб аташ мумкин? Яна ҳадисларга мурожаат қиламиз.

 

Сабрнинг таги – ОЛТИН

Саёҳатга чиққан мактаб ўқувчилари ортга қайтаётганида уларнинг ичидан бир қиз йўлдан адашиши оқибатида автобусга вақтида етиб кела олмай, қолиб кетди. Нима қиларини билмаган қиз, энг яқин уйга бориб, эшикни қоқди. Ичкаридан  чиққан йигит эшик олдида турган қизни кўриб бир оз ажабланган ҳолда ундан “ким сиз?” деб сўради. Қиз ўзини талаба эканлигини, бу ерга мактаб ўқувчилари билан бирга автобусда келганини, улар билмасдан қизни қолдириб кетишганни ва ортга қайтиш йўлини билмаслигини бирма-бир айтиб берди. Йигит қизга “бу ер бир ташландиқ қишлоқ, сиз бора олмаётган шаҳарча жануб тарафда, сиз эса шимол тарафдасиз. Бу ерда ҳеч ким яшамайди. Келинг бу кечани шу ерда ўтказинг, эрта тонг билан сизни шаҳарчангизга элтиб қўяман”, деди.

 

Тежамкорлик-хасислик эмас

Қадим-қадимдан халқимиз томонидан асрлар оша эъзозлаб келган миллий ва диний қадриятлар ўзига хос турфа хил урф одатлар, удумлар ва маросимлар ижтимоий-маьнавий ҳаётимизнинг ажралмас қисми бўлиб қолган. Афсуслар бўлсинки, кейинги вақтларда шундай гўзал маросим, тадбирларимиз ўз-ўзини кўз-кўз  қилиш, дабдабавозлик, исрофгарчилик ҳамда ортиқча бидьатларни намойиш этиш майдонига айланди.

 

Харажати енгил никоҳ баракалидир

 Муқаддас динимиз кишиларни бир-бирларига меҳр-оқибатли бўлишга, бегоналарга ҳам яхши муомала қилишга ҳамда хайру эҳсон улашишга буюради.

 

ШУКР - НЕЪМАТЛАРНИНГ КЎПАЙИШИГА САБАБ БЎЛАДИ

Аллоҳ таоло бутун оламни барпо этгач, қуруқликда, ер ости ва сувда, ҳавода яшайдиган мавжудотларни яратди ва бутун мавжудотнинг яшаши, насл қолдириши учун ўзига хос неъматлар билан сийлаб, ҳар бирига ризқ-насиба улашди.

 

Бидъат ва исрофдан сақланайлик

Маълумки, муқаддас динимиз кишиларни бир-бирлари билан яхши муомалада бўлишга, ҳамда таом улашишга буюради. Фазилатли ва ихлосманд ҳалкимиз қадимдан бу суннатларга амал қилиб келади. Мана шундай чиройли суннатлар жумласига никоҳ тўйини хам киритиш мумкин. Никоҳ икки бегона, номаҳрамни бир-бирига ҳалол қилгани сабабли, уни эълон қилиш жумхур уламолар наздида суннатдир ва бизнинг урфимизда у "тўй" деб юритилади.

 

Отинойи ким?

Мустақиллик йилларида, айниқса, сўнгги 2-3 йил ичида мамлакатимизда барча соҳалар қатори диний жабҳада ҳам чуқур ўзгаришлар амалга оширилмоқда. Аҳолининг диний-маърифий савиясини ошириш, бидъат-хурофотларга барҳам бериш, қалбларга соғлом исломий ақидани сингдиришга эътибор қаратилмокда. Бу жараёнда диний соҳа ходимлари, хусусан отинойилар фаол иштирок этишлари мақсадга мувофиқдир.

 

СИЛАИ РАҲМ ФАЗИЛАТЛАРИ

         “Силаи раҳм” арабча сўз бўлиб, “сила” - боғламоқ, “раҳм” –қариндошлак, маъноларини англатади яъни, “қариндошлик  риштасини боғлаш” маъносидадир. Қариндошлар деганда, аввало ота-она, фарзандлар, ака-ука, опа-сингиллар ва яқин қариндошлар тушунилади. Ислом динида аввалдан қариндошлар билан яхши муомала қилишга буюрилади. Ҳаттоки, қариндошлар билан борди-келди қилиб, улар билан ришталарни боғлашни ибодат даражасига кўтарган.

 

"Мен дин кишиларини ёмон кўраман..."

Шайх Муҳаммад Ғаззолий раҳимаҳуллоҳ айтадилар:

Хонамга бир қиз кирди. Аввал унинг кийиниши менга ёқмади. Аммо унинг кўзида ва ҳолатида кишининг раҳмини келтирадиган ғам ва маҳзунлик кўрдим. У ўтиргач менга ташвишлари ҳақида гапирди ва мендан яхшилик умид қилди.

 
 
 
Ўқиш учун ушбу тугмани босинг