MAYYIT HAM ESHITADI
Ikki shayx (Imom Buxoriy va Imom Muslim) Anas roziyallohu anhudan rivoyat qiladilar: Nabiy sollallohu alayhi vasallam aytdilar: «Banda qabriga qo‘yilsa va do‘st-u yorlari ortlariga qaytishsa, ularning oyoq tovushlarini eshitadi. Ikki farishta keladi va uni o‘tqazib qo‘yishadi...».
Imomi A'zam Abu Hanifa roziyallohu anhuning ta'vili
Imomimiz, peshvomiz, faqihlar imomi va imomlar faqihi janobimiz Abu Hanifa No‘mon — Alloh taolo u zotdan rozi bo‘lsin! Darajalarini oliy martabalarga ko‘tarsin! Mursalinlar sayyidi sollallohu alayhi vasallamning bayroqlari ostida birgalikda jamlasin! — «Fiqhul akbar» asarlarida aytadilar:
IMOMI A'ZAM ZAKOVATI
Mazhabboshimiz Imomi A'zam Abu Hanifaning rahmatullohi alayh taqvolari, ibodatlari va ilmlari haqida juda ko‘p gapirilgan, yozilgan. Quyida e'tiboringizga Vasliy Samarqandiyning “Imomi A'zam hayoti haqida qimmatli so‘zlar” kitobidan olingan parchani havola qilamiz. Unda ulug‘ imom zakovatining yana bir qirrasini ochib beradigan qiziqarli ma'lumotlar beriladi.
Allohning nuridan boshqa nur yo‘qdir
Alloh taolo Sod surasida marhamat qiladi:
«Bas, uni rostlab, ichiga ruhimdan puflaganimda, unga sajda qilib, yiqilinglar!»(72-oyat).
Ha, Alloh taolo loyga O‘z ruhidan puflab, uni oliy maqomga ko‘tardi. Aynan ana shu ruh uni boshqa jonzotlardan ajratdi, ularning hammasidan ustun qildi. Aynan o‘sha ruh Odamga farishtalar sajda qilishlari uchun sabab bo‘ldi.
Inson zotining yerdan chiqqan tanasiga oliy maqomdan ruh tushgandir. Buni barcha ulamolar, jumladan, mashhur faylasuf Abu Ali ibn Sino rahmatullohi alayh ham o‘zining ruh haqida bitgan mashhur she'rida ta'kidlagan:
Tushibdir u senga yuqori makondin,
Izzatli va man qiluvchi balanddin.
Allohning roziligi jannatdan afzaldir.
Allohning roziligi jannatdan afzaldir. Jannat ahlining Alloh taoloni ko‘rishi eng katta ne'mat ekani haqida Suhaybdan (r.a.) rivoyat qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi va sallam aytdilar: "Jannat ahli jannatga kirgach, Alloh taboraka va taolo: "Sizlarga yana bir narsani ziyoda qilishimni xohlaysizlarmi?" deb so‘raydi. Ular: "Yuzimizni yorug‘ qilmadingmi? Jannatga kirgizmadingmi? Bizga do‘zaxdan najot bermadingmi?" deyishadi. Shunda parda ochiladi, bas, ularga Parvardigorlari azza va jallani ko‘rishdan ham suyukliroq biror narsa berilmaydi". Boshqa rivoyatda: "So‘ng ushbu:"Chiroyli amal qilgan zotlar uchun chiroyli oqibat va ziyoda ne'matlar bordir"(Yunus, 26), oyatini o‘qidilar", deyiladi. (Muslim rivoyati).
Payg‘ambarlar va avliyolar bilan tavassul qilish Alloh taologa kufr keltirishmi?
Bu nom — garchi o‘quvchi uchun g‘arib tuyilayotgan bo‘lsada — yer yuzida bugun bor bo‘lgan insonlardan ushbu so‘zning ma'nosini aytadiganlari va biror payg‘ambar yoki valiy bilan tavassul qilib, Robbisidan ehtiyojini o‘tashini so‘ragan kishi ustidan qonini va molini muboh qiluvchi kufr, deya hukmlarini joriy qiladiganlari bor.
AZIZ YOSHLAR! MAFKURAVIY TAXDIDLARDAN XUSHYOR BO‘LAYLIK
Bugun biz dunyoning iqtisodiy, ijtimoiy va turliy ma'naviy, mafkuraviy tortishuvlari keskin tus olayotgan murakkab bir davrda yashamoqdamiz. Bu murakkab vaziyatda ham, ma'rifatli dunyo xalqlari, halqaro xamjamiyatlar bilan tinch totuv, erkin va farovon hayot kechirish, o‘zaro manfaatli xamkorlik qilish tarafdorimiz. Xozirgi kunda bir davlat ustiga qo‘shin tortib borish, bostirib kirish kabi katta taxdidlar oldida, arzimas ko‘rinadigan ma'naviy va mafkuraviy taxdidlar ham borki, bu mafkuraviy taxdidlarga e'tibor berilmasa, oldini olinmasa, o‘rnini hech narsa bilan qoplab bo‘lmaydigan zarar yetkazishi mumkin.
OTANING HIMMATI
Imom A'zam rahmatullohi alayhning oldilariga bir odam o‘g‘lini o‘qishga olib kelgan ekan. 20 yil o‘tibdi hamki, u tolib deyarli hech nimani o‘rganmabdi. Abu Hanifa tolibning otasini chaqirib aytgan ekanlar:
- O‘g‘lingizni olib ketavering. Olim chiqmadi undan. Endi uni borib ishlating. Pul topsin.
O‘g‘lidan juda katta narsani umid qilib yurgan otasi dunyoning o‘sha paytdagi eng katta mujtahidiga shunday degan ekan:
- Taqsir, hech bo‘lmasa sizchalik bo‘lmaydimi? Otaning himmatini ko‘rib, Imomi A'zam aytgan ekanlar:
- Sizning himmatingiz juda katta ekan. Endi tashlab ketavering. Inshaalloh o‘g‘lingiz olim bo‘ladi.
KELING, QOTILDAN O‘RGANAMIZ!
Hadisda kelishicha, bir kishi to‘qson to‘qqizta insonni o‘ldiradi. So‘ngra tavba qilishga qaror qiladi. Bir obidning oldiga borib dedi:
-Men to‘qson to‘qqizta insonni o‘ldirdim. Tavba qilsam bo‘ladimi?
Obid:
-Yo‘q, deb javob berdi.
U kishi uni ham o‘ldirdi va o‘ldirganlarining sonini yuzta qildi.
Nasib bo‘lsa kelar Hindu Yamandan
Ko‘hna Samarqand shahridan uzoq safarga chiqqan savdogar tuyalarning birida egar jabduq yo‘qligini sezib, birinchi uchragan hunarmadchilik do‘koniga kirdi. Do‘kon egasi namoz o‘qish uchun masjidga chiqib ketgan, o‘rniga shogirdini qoldirgan edi.
HUSHYORLIK TINCHLIK DEMAKDIR!!!
Xisobsiz ne'matlar ichra bir ne'mat borki, bu ne'mat barchaga birdek zarur. Bu ne'mat “Tinchlik” ekanini barchamiz bilamiz. Chunki, har qaysi jamiyat rivoji, taraqqiyoti, istiqboli, xalqining farovon turmush tarzi uchun birinchi navbatda tinchlik kerak. Allohning bizga bergan bu ne'mat qadrini, boror bir miqdor yoki biror bir o‘lchov bilan o‘lchab bo‘lmaydi.
Tinchlik Alloxning eng ulkan eng aziz va bebaxo ne'mati. Uni asrash qadriga yetish va bu ne'matga shukr qilish hammamiz uchun birdek shart. Payg‘ambarimiz s.a.v. xadisi shariflarida “Ikki ne'mat borki, insonlarning ko‘plari undan g‘aflatdadirlar. Bular tinchlik va salomatlikdir” deganlar.
ABU HANIFA TOBE'INMI?
Saqlanish kerak bo‘lgan odatlaridan biri: O‘zining fikriga muvofiq kelgan gapni garchi ixtilofli gap ekanini bilsa ham, «unga ijmo qilingan», deb aytishi Ibn Taymiya va uning (ba'zi) shogirdlarining odatidan edi. Insonlar podshohlarining dinidadir! Bunga o‘xshagan misollar uning yozgan asarlarida ko‘p uchraydi. Ulardan birini zikr qilish bilan kifoyalanamiz. «Abjadul ulum» risolasida Imom Abu Hanifaning tarjimai holida shunday keltiradi: «U sahobalardan birortasini ahli hadisining ittifoqi bilan ko‘rmagan».
