IHTIKOR (MONOPOLIYA) VA UNING FIQHIY TAHLILI

Islom insoniyatning go‘zal hayot kechirishini taminlaydigan dindir. Inson dunyo va oxiratda saodatga erishmog‘i uchun zarur bo‘lgan barcha moddiy va ma'naviy ehtiyojlari dinimizda shar'iy hukmlar uchun asos qilib olingan. Fiqh ilmining qariyb yarmidan ko‘pini tashkil qilgan oldi-berdi va muomalot sohasiga nazar soladigan bo‘lsak, savdo-sotiqlarda harom qilingan barcha muomalot turlarining taqiqlanish negizida inson manfaatiga ochiq zid keluvchi holatlarni bartaraf etish, iste'molchi huquqlarini himoya qilish, jamiyat vakillari o‘rtasida nizo keltirib chiqarishi mumkin bo‘lgan har qanday salbiy holatlarning oldini olish kabi oliy maqsadlar o‘rin olganligining guvohi bo‘lamiz.

VABO TARQALGANDA MUSULMONNING VAZIFALARI

Korona virus (COVID-19) kasalligi  shiddat bilan tarqalib uning geografik hududi kengayayotgan va odamlar orasida uni  yuqumli kasallik ekanligi vahimasi kuchayayotgan paytda dunyo islom ulamolari bu  kasallikning shar'iy muolajalarini eslatmoqdalar.

 Bunday holatlarda musulmon kishi Alloh taoloning taqdir qilgani yuzaga chiqishiga qattiq ishongan holda, kasallikdan saqlanish chora tadbirlarini ko‘radi. Vabo va shu kabi tez tarqaladigan kasalliklar chiqqan joyga kirilmaydi va qattiq zarurat bo‘lmasa, u yerdan chiqib ketilmaydi. Tibbiy soha vakillari ko‘rsatmalariga to‘la amal qilinadi. Ibodatlar va istig‘for ko‘paytiriladi. Mana shu shartlarga amal qilib, vabo, o‘lat va shu kabi kasalliklardan vafot etgan mo‘min-musulmonlar shahidlik martabasini topadilar. 

FOTIHADAN KEYIN “OMIN” AYTISH MASALASI

FOTIHADAN KEYIN “OMIN” AYTISH MASALASI

Obodlik ko‘ngildan boshlanadi

Inson har bir ishni bajarishdan oldin uni qalbida niyat kiladi. Undan keyin esa uni bajarishga harakat qiladi. Yuragi toza odamlar hamisha yaxshilikni niyat qilib, shuni amalga oshirish payida bo‘lishadi. Natijada ularning qalbida yomonlikka joy qolmaydi. Alloh taolo Qur'oni Karimda marhamat qiladi: “U sizlarni yerdan paydo qildi va ungi sizni obodligi uchun qo‘ydi” (Hud surasi, 61- oyat).

"YOSHLARNI YOT G‘OYALAR TA'SIRIDAN SAQLAYLIK!"

Yigirma birinchi asrda mafkuraviy kurashlarning aqlbovar qilmaydigan turlari paydo bo‘lmoqda. Xususan, hech bir xalqni milliy, ma'naviy ananalariga asoslanmagan-faqat insoniy axloqqa ters hayot tarziga chaqiruvchi “ommaviy madaniyat”ning tashvishli tomonlari juda ko‘p. Ayrim g‘oyaviy tuzoqlar ko‘rinishidan asr yangiligi yoki “madaniyat”iga o‘xshasada ular kishilarga, ayniqsa, yoshlarga moydek yoqishi bilan yanada xatarlidir. Garchi, “ommaviy madaniyat” biror bir millatning ma'naviyatiga asoslanmaganligi, balki har bir millatning madaniyat va ma'naviyatiga tahdid bo‘lganligi uchun ham ayni madaniyatsizlikdir. Bugungi kunda uning ta'siri kuchayib, hech bir xalqning milliy va ma'naviy an'anasi, odatlariga to‘g‘ri kelmaydigan turli “urf-odatlar”  ko‘paymoqda. Achinarlisi, ayrim yoshlar uning ta'siriga tushib qolishmoqda.

Koronavirus muolajasi Sunnatga amal qilishdadir!

Matbuotdagi holat qanday?

Shu kunlarda butun dunyoda gapirilayotgan muammo – koronavirus. Deyarli barcha ommaviy axborot vositalarida shu mavzu. Ijtimoiy tarmoqlarda ham shu virus bo‘yicha postlar, audio-video ma'lumotlar tarqalmoqda. U yerda uncha odam shu virusga chalinibdi, bu yerda buncha odam shu virusdan vafot etibdi va hokazo.

SALAFIYLIK NIMA VA ULAR KIMLAR? ULARNING YO‘LI TO‘G‘RIMI?

Islom adabiyotida “salaflar” so‘zi yoki dastlabki musulmonlar tushunchasi Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning hijratlaridan keyin 400-yilgacha bo‘lgan davrda vafot etganlarni, shu jumladan Imom Abu Hanifa, Imom Molik, Imom Shofe'iy va Imom Ahmad rahimahumullohlarni o‘z ichiga oladi. Bu davrdan keyin vafot etgan mo‘minlarni xalaflar yoki “keyingi musulmonlar” deb nomlanadi.

Ekstremizm va terrorizm- jamiyat dushmani

Butun olamlar Robbisi Alloh taolo haq bo‘lgan dini-islom dinini O‘zining haq, butun olamlarga rahmat  payg‘ambari Muhammad sollollohu alayhi vasallamga yubordi. Bu din butun dunyoga tez fursatlar ichida tarqala boshladi, insonlar sekin-sekin, ammo to‘p-to‘p, jamoa holida bu dinga kira boshladilar. Alloh taolo O‘zining muqaddas kitobi Qur'oni karimda bu haqda shunday deydi:

وَرَأَيْتَ النَّاسَ يَدْخُلُونَ فِي دِينِ اللَّهِ أَفْوَاجًا

“Va, siz insonlarni to‘p-to‘p bo‘lgan hollarida Allohning diniga kirayotganini ko‘rasiz”(Nasr surasi, 2-oyat).

Oila a'zolarning huquq va majburiyatlari

Oilada farzandlarning huquqlari himoya qilingan bo‘lib, bu huquqlar ularning ota-onalari yoki yaqin qarindoshlari, yashayotgan jamiyatlariga vazifa qilib yuklatilgan. Bu haqlarni ado etish vojib bo‘lib, farzandlarning qanday huquqlari bor? degan savolga ulamolarimiz quyidagilarni zikr qiladilar:

1. Nasab. Nikohning asl maqsadlaridan biri ham naslu nasabni saqlashdir. Busiz oila ham, jamiyat ham bo‘lmaydi. Farzandning ota-onasi nikohdan o‘tgan, halol-pok yashagandagina nasabi aniq va pok bo‘ladi.
2. Bo‘lajak farzandga munosib ona va ota tanlash. Islom bola haqida u hali dunyoga kelmasdan ancha oldin, oila qurishga tayyorgarlik ko‘rilayotgan paytdan boshlab qayg‘ura boshlaydi. “Talxiys” nomli kitobda Oisha (r.anho)dan rivoyat qilingan quyidagi hadis keltirilgan:

Ko‘rinmas dushman

BISMILLAHIR ROHMANIR ROHIYM

Kuch va Qudrat egasi bo‘lgan Alloh taologa hamdu-sanolar hamda olamlarga rahmat o‘laroq yuborilgan, to‘g‘ri so‘z va ishonchli bo‘lgan Payg‘ambarimiz Muhammad mustafo sollallohu alayhi vasallamga, u zotning ahli oilasi, sahobalari va tobi'inlariga ko‘plab solatu salomlarimiz bo‘lsin.

Ayol- mo‘tabar zot!

Ayol - avvalo onamiz, hayot yo‘limizdagi yo‘ldoshimiz, opa- singlimiz, qizimizdir. Alloh taolo insonni azizu mukarram etib, uni juft holida yaratdi. Ayol oilaning chirog‘i, farzandlar tarbiyalovchisi hamda insoniyat silsilasini davom ettirish uchun onalik baxti va mas'uliyati berilgan zotdir. Qur'oni karimda bunday deyiladi: "Uning alomatlaridan (yana biri) – sizlar (nafsni qondirish jixatidan) taskin topishingiz uchun o‘zlaringizdan juftlar yaratgani va o‘rtangizda inoqlik va mehribonlik paydo qilganidir. Albatta, bunda tafakkur qiladigan kishilar uchun alomatlar bordir".

Imomi A'zam nega o‘z o‘g‘lini imomlikdan chetlatdi?

Imom Abu Hanifaning “Fiqhi Akbar” kitobi sharhida shunday rivoyat naql qilinadi. Bir kuni odamlar Imomi A'zamning o‘g‘li Hammodni namoz o‘qib berishi uchun oldingi safga chiqaradilar. Buni ko‘rib qolgan Abu Hanifa o‘g‘lining kiyimidan tortib, imomlikka o‘tishiga qarshilik ko‘rsatadilar. Namozni esa boshqa birov o‘qib berishiga ruxsat beradilar.