Hanafiy mazhabida “Takbiri tahrima” va qo‘l bog‘lash
Namoz “Allohu akbar”, deb takbir aytish bilan boshlanishi barchamizga ma'lum. Keyingi vaqtlarda turli sabablarga ko‘ra, ushbu takbir aytilayotganda “qo‘llar qay darajada ko‘tariladi va qanday tutiladi?”, degan savollar ko‘p uchramoqda. Chunki, mazhablarda takbir aytilayotganda qo‘llarni ko‘tarilish darajasida ikki xil fikrlar mavjud. Hanafiy mazhabiga ko‘ra, namozga kirishda qo‘llar quloq barobarigacha ko‘tarilib, qo‘lning bosh barmog‘i quloqning yumshog‘iga yetkaziladi va “takbiri tahrima” aytib, namozga kiriladi. Qo‘llar ko‘tarilganda kaftning ichki tomoni qiblaga qaratilib, barmoqlar biroz ochilgan holatda bo‘ladi.
Mazhabsizlik dinsizlikka yo‘l
Mazhabsizlik islomdagi ma'lum bir aqidaviy yoki fiqhiy hukm hamda mazhablarga amal qilishni inkor etishdir.
Manbalardagi arabiy istilohda «la mazhabiyya» atamasi mazhabsizlikni bildiradi.
Mazhabsizlik g‘oyasining targ‘ib qiluvchi sifatida misrlik Muhammad Abduh (1849-1905)ni ko‘rsatish mumkin. U mazhab mujtahidlari yoki muftiylarining fatvolariga amal qilgan holda taqlidni rad etadi. Musulmon birodarlar asoschisi Hasan Banno (1906-1949) va boshqalar mazhab shart emas degan qarashlarni ilgari surdilar. Shuningdek, mazhabsizlikning yuzaga kelishida Muhammad ibn Abdulvahhobning (1703-1792) fatvolari ham ta'sir ko‘rsatdi. U mazhablarni inkor etib, Qur'on va Sunnat matnlaridan to‘g‘ridan-to‘g‘ri hukm olishga chaqirdi.
Ekstremizm va undan ko‘zlangan maqsad
XXI asrning global muammosiga aylangan xalqaro terrorizmga qarshi kurash hanuz dolzarbligicha qolmoqda. Terrorchilikka ixtisoslashgan transmilliy uyushgan jinoiy guruhlar faoliyat ko‘lamini kengaymoqda. Afsuski, xalqaro terrorchilik xavfining o‘sishi begunoh insonlar ko‘rayotgan jismoniy va ma'naviy zararning ortib borayotganligida namoyon bo‘lib bormoqda. Endilikda tinchlik va barqarorlikka tahdid soluvchi kuch sifatida xalqaro ekstremizm va terrorchilik jahon sahnasiga chiqmoqda.
Allohdan qo‘rquvchi eng taqvodorlar savdogarlar bo‘lishi kerak....
Insoniyat borki savdo-sotiq bor, xalqlar o‘rtasida o‘zaro oldi-berdi munosabatlari mavjud. Albatta, boshqa kasblar qatori tijorat bilan shug‘ullanuvchilar ham bu kasbni siru sinoatini, shar'iy hukmlarini bilmog‘i lozim.
Islom dini insonlar o‘rtasidagi munosabatlarda hamisha adolat, insof, halollik bo‘lishini talab etadi va musulmonlarni shunga targ‘ib qiladi. Bu munosabatlar ichida savdo-sotiq alohida ahamiyatga ega. Ma'lumki, islom bir narsani harom qilsa, uning muqobiliga halol narsani ham taqdim etgan. Jumladan, riboni harom qilgan bo‘lsa, tijoratni halol qilgan. Agar tijoratchi to‘g‘ri savdo-sotiq qilsa, bu kasb nihoyatda sharafli kasbdir. Abu Said roziyollohu anhudan rivoyat qilinadi. “Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Rostguy, omonatdor tijoratchi nabiylar, siddiqlar va shahidlar bilan birgadir” dedilar. Bu maqomga erishmoqlik uchun har bir tijoratchi savdo-sotiqdagi shar'iy hukmlarni bilmog‘i lozim.
MISSIONERLIK TASIRIDAN OGOH BO‘LING
Mssionelik haqida so‘z borar ekan, avvalo ushbu tushunchaning lug‘aviy va istilohiy manosini tushunib olish zarur.
Ushbu so‘z lotin tilida “missio” felidan olingan bo‘lib, “yuborish”,”vazifa topshirish” degani, “missioner” so‘zi “vazifa bajaruvchi” degan manoni bildiradi.
Yoshlarni ijtimoiy illatlardan asraylik
Bugungi kunimizda mobil telefonlar va internet hayotimizga shunday kirib keldiki ularsiz hayotimizni tasavvur qilolmaymiz. Shu bilan birgalikda internetda keng tarqalib borayotgan ijtimoiy tarmoqlar ham rivojlandi. Ko‘pchiligimiz bu tarmoqlardan foydalanamiz bu juda yaxshi albatta, lekin ijtimoiy tarmoqlardan foydalanishda ham ehtiyotkor bo‘lishimiz kerak. Chunki, aynan mana shunday tarmoqlar orqali oilalar buzilib ketyapti, yoshlarimizning tarbiyasi buzilyapti va eng achinarlisi buzuq niyatli g‘alamis kimsalar bu tarmoqlarni qarmoqqa aylantirmoqdalar.
Sabr nabiy va solihlarning siymosidir
Haqiqiy muslim va muslimalarga xos fazilatlardan biri har qanday holatda ham chiroyli sabr qilishdir. Zero, islom ulamolari sabr imondan yekanini ta'kidlaydilar.
Alloh taolo Qur'oni karimning “Muzzammil” surasi, 10-oyatida “Ular (mushriklar) aytayotgan so‘zlarga sabr qiling hamda ularni chiroyli tarzda tark yeting!”, deya marhamat qiladi.
Libos – ayol kishining ko‘rkidir
Qur'oni karimda insonga o‘ziga qarab qalbini zikrulloh bilan poklab yurish, gunohga boshlovchi xayollarga berilmaslik, tanasini va kiyimlarini ozoda tutish amr etilgan. Ammo ayrimlar ruhining go‘zalligiga oro berib, tashqi qiyofasiga e'tibor qilmaydi, boshqasi esa buning aksini qilib tanasini bezaydi va qalb go‘zalligiga mutlaqo e'tiborsizlik qiladi.
Islom dinida axloqiy va hissiy go‘zallikning uyg‘unligi muhim sanaladi. Buni Jamoliddin Rumiy hazratlari “Yo asling kabi ko‘rin, yo ko‘ringaning kabi bo‘l”, deya juda ham chiroyli tushuntirgan. Boshqacha qilib aytganda, dinimiz insonlarga chiroyli kiyinishni taqiqlamaydi, aksincha, shunga da'vat etadi. Ammo bunda haddan oshilsa, kibrga yo‘l qo‘yilishi mumkin.
TINCHLIK – XOTIRJAMLIK VA SALOMATLIK NEMATI
Hammamizga yaxshi malumki tinchlik va xotirjamlik Alloh taoloning eng buyuk nematlaridan biridir. Shu bois ham Hazrati Payg‘ambarimiz alayhissalom hadislariing birida tinchlik-xotirjamlik eng ulug‘ nemat ekanini takidlab, shunday deganlar, “Ikki nemat borki, ko‘pchilik insonlar uning qadriga yetmaydilar. U- xatirjamlik va sihat-salomatlik” dir. (Imom Buxoriy rivoyati).
Soxta salafiylardan biz doimo ogoh va xushyor bo‘lishimiz kerak
Bugungi salafiylar o‘zlarini go‘yo avvalgi “salaflar”ga ergashayotganini da'vo qilishmoqda. Aslida haqiqiy solih salaflar davridan keyin yashagan musulmonlarga “salaf” yoki “salafiylar” deb nisbat berish mantiqan to‘g‘ri emas.
Soxta salafiylarning ijtimoiy xavf-xatarlari juda ko‘p bo‘lib, bu xavf-xatarlar quyidagilardir.
Ayniqsa yoshlarni turli botil g‘oyalar bilan o‘z qarmog‘iga ildirib, ularni safiga qo‘shib olish.
