Katta gunoh mo‘minni iymondan chiqarmas
Qur'oni karimni biz uchun ikki dunyo saodati qilib nozil qilgan va Muhammad sollallohu alayhi vasallamning ummatlaridan qilib yaratgan Alloh taologa Uning zotiga munosib hamdu sanolar bo‘lsin!
Imom Moturidiy rohmatullohi alayh
Imom Moturidiy nomi bilan mashhur bo‘lgan ulug‘ bobomizning to‘liq ismlari Muhammad ibn Muhammad ibn Mahmud Abu Mansur Moturidiy Samarqandiy Ansoriy bo‘lgan. Kamoliddin Bayoziyning tahqiqiga ko‘ra Imom Moturidiyning nasabi ulug‘ sahobiy Abu Ayyub Ansoriyga borib taqaladi. Shuning uchun u zotga “Ansoriy” nisbati ham berilgan.
Imom Moturidiyning tug‘ilgan sanalari aniq ma'lum emas. Manbalarni solishtirib chiqqan ulamolar imom Moturidiyning ustozlaridan biri bo‘lgan Muhammad ibn Muqotil Roziyning 248 hijriy sanada vafot etganiga ko‘ra, bu zotning tavalludlari hijriy 240 sana atrofiga to‘g‘ri kelishini aytganlar.
Moturidiy va Ash'ariylar orasidagi farqlar
Moturidiy aqidasi bilan Ash'ariy aqidasi o‘rtasida bir necha masalalarda qarama-qarshiliklar bor. Ularni ba'zi olimlar 15 ta, boshqalari 40 ta, hatto, 50 tagacha sanab yetkazganlar.
Imomi A'zamning dahriylar bilan suhbati
Rivoyat qilinishicha, Abu Hanifa rohimahulloh dahriylarga qarshi keskir qilich edilar. Dahriylar u zotni o‘ldirish uchun fursat kutardilar. Bir kuni Abu Hanifa masjidda o‘tirganlarida u zotga yalang‘ochlangan qilichlar bilan hujum qiladilar. Buyuk Imom: “Menga bir masala borasida javob beringlarda, hohlagan ishingizni qilavering”, dedilar. Dahriylar aytchi, - deyishdi. U zot: “Sizlarga dengiz girdobida qolgan, atrofini mavj urgan to‘lqinlar-u, turli xil shamollar o‘rab olgan, uni boshqarib turadigan dengizchilari bo‘lmagan kemani to‘g‘ri holda suzib ketayotganini ko‘rdim, deb aytgan kishi haqida nima deysizlar? Shuni aqlga to‘g‘ri keladi, deb o‘ylaysizlarmi? Dahriylar: Yo‘g‘-e! Buni aql qabul qilmaydi, dedilar. Abu Hanifa: “Yo subhanalloh! Dengizchilari bo‘lmagan kemaning to‘g‘ri holda suzishi aqlga to‘g‘ri kelmaydi-yu, holatlari turli-tuman bo‘lgan yeru-osmon Yaratuvchisiz qoim bo‘lishi mumkinmi?!” dedilar. Dahriylarning barchasi yig‘ladi va buyuk Imomning qo‘llarida islomni qabul qilishdi.
