Meni yig‘latgan iboralar... Hech kim OTAga o‘xshamaydi
Magistr talabalariga bir savol berildi. "Ota kim?" Javoblar har xil; chiroylisi ham, oddiysi ham bo‘ldi.
Lekin eng afzali bir talabaning quyida keltirgan javobi edi.
Ota...
Sen uni katta oyoq kiymini kiyarding, oyoqlaring jajjiligidan, qoqilib ketarding..
Ko‘z oynagini taqib, o‘zingni kattalardek his kilarding..
Kiyimini kiyib voqor sezarding..
ASLI SHARIAT BO‘LGAN QADRIYATLAR
Suhbat orasida mo‘tabar onaxon yaqin 1960-1965 yillardagi yoshligini eslab hikoya qildi.
Uyimzga qishlok momolari kelganda biz yoshmiz, mehmon keldi deb xursand bo‘lib oldilariga yugurib chiqardik. Shunda ular meni boshyalang rumolsiz ko‘rib; hoy qizim uyat bo‘ladi boshingizga rumol o‘rang deb "bir qizga yetti eshikdan tiyuvi bor" deyishdi.
Manosi shuki (qizim boshingizga rumol o‘rang odbsizlik qilsangiz yetti qushni sizni qaytarishga haqqimiz bor deganidir.)
(Tiyuv-qaytarish).
Ota-onaga yaxshilik qilish Allohga ma'siyat bo‘lmagan barcha narsada ularga itoat qilishdir.
Darqaqiqat, Alloh taolo insonga ota-onasi bilan yaxshi munosabatda bo‘lishni va doim ularga yaxshilik qilishni buyurdi.
Qur'oni karimda bunday marhamat qilinadi:
«Rabbingiz Uning O‘zigagina ibodat qilishingizni hamda ota-onaga yaxshilik qilishni amr etdi. (Ey inson!) Agar ularning biri yoki har ikkisi huzuringda keksalik yoshiga yetsa, ularga “uf!..” dema va ularni jerkima! Ularga (doimo) yoqimli so‘z ayt! Ularga, mehribonlik bilan, xorlik qanotini past tut va (duoda) ayt: “Ey Rabbim! Meni (ular) go‘daklik chog‘imda tarbiyalaganlaridek, Sen ham ularga rahm qilgin!» (Isro, 23–24)
Huri iynning ma'nosi qanday?
Alloh taolo muxlis bandalari uchun jannatda ko‘z ko‘rib, quloq eshitmagan turli ne'matlarni tayyorlab qo‘ygan. Mana shunday ne'matlardan biri huri iynlardir. “Iyn” so‘zining ma'nosi ko‘z bo‘lib, oqi juda oq, qorasi juda qora, qorachig‘i yumaloq va ko‘z pardasi shaffof, degani. “Hur” so‘zi esa “Havro” so‘zining ko‘plik shakli bo‘lib, ko‘zlarining oqi oppoq, qorasi qop-qora bo‘lgan jondir.
Qur'oni karim va sunnati nabaviyda huri iynlarning bir qancha sifatlari bayon qilingan. Jumladan, ularning ayb-nuqsonlardan xoli ekani, pokiza ekani, bosh og‘rig‘i yoki boshqa kasalliklardan salomat ekani keltirilgan. Qur'oni karimda ularning sifati quyidagicha keladi:
“ALLOH BERGAN NE'MATLARGA SHUKR QILISH”
Azizlar hozirgi vaqtda ijtimoi tarmoqlarda ko‘p kuzatilayotgan voqe'alarga guvoh bo‘lib turibmiz.
Harbir noxush xabarni orqasida noshukurlik yotgani ma'lum.
Bu ne'matlarni tinchlik ne'matini o‘z vaqtida qadriga yetmasak musibatlarga duchor bo‘lishiga sabab bo‘ladi.
Qurbon hayiti barchamizga muborak bo‘lsin, azizlar!
- Davlatimiz rahbarining qaroriga ko‘ra, 09 iyul kuni yurtimizda Qurbon hayiti bayram sifatida keng nishonlanadi.
Ushbu kunlarda amalga oshiriladigan tadbirlar O‘zbekiston musulmonlari idorasi ko‘rsatmasiga rioya etgan holda ado etilib, buning uchun kerakli shart-sharoitlar yaratildi.
Jumladan, viloyatimizdagi 278 ta masjidda hayit namozi o‘qiladi. Ushbu 278 ta masjidlarda namozxonlar uchun barcha sharoitlar yaratilgan.
Arafa kuni Juma kuniga to‘g‘ri kelsa, ro‘za tutamanmi?
Darhaqiqat, bu yil Arafa kuni Juma kuniga muvofiq kelmoqda. Ko‘pchilik musulmonlarda "Juma kuni ro‘za tutsam bo‘ladimi?", degan savol tug‘ilayotgani tabiiy. Musulmonlar ushbu muborak kunda ro‘za tutish va Alloh taologa yaqinlik his qilishga juda ishtiyoqmanddirlar. Hadisi sharifda shunday keladi: Abu Qatoda roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Nabiy sollallohu alayhi vasallam aytdilar: "Arafa kunining ro‘zasi o‘zidan avvalgi bir yil va o‘zidan keyingi bir yilning gunohlariga kafforat bo‘lishini Allohdan umid qilaman" (Imom Muslim rivoyati). Darhaqiqat, Arafa kuni ro‘zasini tutish Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning o‘zlari bajargan sunnatlari, hamda hadislarida ro‘za tutishlikka undagan tavsiyalaridir. Zul-hijja oyining to‘qqizinchi kunida Arafa ro‘zasini tutish ikki yil uchun kafforat bo‘ladi: o‘tgan yil va kelasi yil uchun.
G‘aflatda qolmang! Zulhijja oyining dastlabki o‘n kunligi va uning fazilatlari
Zulhijja so‘zi qanday ma'noni anglatadi? “Haj egasi” degan ma'noni bildiradi.
Zulhijja oyi qanday oy? Bu oy Alloh taolo urush, qon to‘kishni harom qilgan (Zulhijja, Zulqa'da, Muharram, Rajab) to‘rt oyning biri, hijriy-qamariy taqvimning oxirgi oyidir.
Zulhijja oyi qanday fazilatlarga ega? Haj ibodati ado etiladigan, qurbonlik qilinadigan, Arafa va Qurbon hayiti nishonlanadigan oy. Bu oyda, ayniqsa uning dastlabki o‘n kunida qilingan ibodatlar Alloh taolo uchun eng sevimli amallardan sanaladi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Alloh dargohida Zulhijjaning o‘n kunidan afzal kun yo‘q”, deganlar (Imom Ibn Hibbon rivoyati)
Dindorini ixtiyor qilgin, baraka topasan
Yigit bir qiz bilan turmush qurish niyatida oilasi bilan uning uyiga taklif bilan bordi. Ikki oila o‘rtasidagi uchrashuvda qiz yigitdan Qur'oni Karimning nechta qismini yod olganini so‘radi. Yigit: “Hech bir qismini yod olmaganman, lekin Qur'oni Karimni yod olishga ishtiyoqim kuchli”, deb javob berdi. Yigit gapini davom ettirib, “Siz Qur'oni Karimni qancha qismini yod olgansiz”, deb so‘radi. Qiz “Faqat “Amma” porasini yod olganman”, deya javob berdi”.
Libos – insonning “ID kartasi”
Qadimdan libos insonning ijtimoiy mavqei, kasb-korini anglatgan. Boyonlar, musofir darveshlar, hunarmand-savdogarlar, shuningdek, urug‘ va elatlarni-da libosiga qarab tanisa bo‘ladi. Boisi kiyim madaniyat ko‘zgusi. Bugun yirtiq-yamoq shim, kalta paypoq kiygan yoshlar ko‘payib bormoqda. Bu ham madaniyat belgisi, deguvchilar topiladi. Ammo bu kabi “urf”lar xalqimizning qadimdan meros kiyinish madaniyatiga ta'sir ko‘rsatayotganini ko‘rib, og‘rinamiz.
Biz “O‘zbekiston belgisi” ko‘krak nishoni sovrindori, P.Benkov nomidagi Respublika rassomlar tayyorlash maktabining liboslar dizayni katta o‘qituvchisi Malika Qo‘ziyeva bilan shu mavzuda suhbatlashdik.
