ОДОБ – ЁШЛАР КЎРКИ ВА БАХТЛИ КЕЛАЖАК АСОСИДИР
Ислом динида ёшлар тарбиясига алоҳида эътибор берилган. Шунинг учун ҳам ёшлар тарбиясини қачондан бошлаш керак деган саволга оила қуришдан олдин, яъни онасини (ёки отасини) танлашдан аввал деб жавоб берилади. Муқаддас динимизда фарзанд ҳали дунёга келмай туриб, унинг кимлар орқали дунёга келиши мумкинлигига эътибор берилади. Бўлғуси она ёки ота туғилажак фарзанд тарбиясининг зоҳирий асосчиларидир. Чунки фарзанд туғилганида унинг табиати соф ҳолда туғилади ва қайси муҳитда тарбия кўриб, ўсиб ўлғайса, ўша муҳитдан таъсирланади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ҳар бир туғилган гўдак Ислом фитратида (яъни соф табиатда) туғилади. Ота-онаси уни ё яҳудий ёки насроний ёки мажусий қилади”, – деб марҳамат қилганлар.
Фарзандларга нисбатан ота – оналарнинг бурчлари
Ота-она учун фарзанд Аллоҳнинг улуғ бир неъматидир. Аллоҳнинг неъматлари жуда кўп, уни ёзиб, санаб адо қилил мушкулдир. Фарзанд неъмати эса алоҳида бир Аллоҳнинг инъоми десак муболаға бўлмайди. Ота-оналарнинг вазифалари фақат фарзандларнинг дунёга келишига сабабчи бўлиб қолмасдан, уларнинг ақлли, онгли, ҳаёю иболи, жисмоний соғлом, жамиятга, балки бутун инсониятга фойдаси тегадиган инсонлар бўлиб етишишлари учун қайғуришлари лозим. Бунинг учун ҳар бир ота-онанинг аввало ўзи имон-эътиқодли, илмли бўлиши, ўзини биладиган, ўзлигини танийдиган бўлиши керак.
Болаларингиз тарбиясини гўзаллаштиринг
Бугунги ёшларимиз тарбияси ҳақида жуда кўп гапирилади. Чунки тарбия инсон камолоти даврида муҳим ўрин эгаллайди. Кўз қувончи бўладиган фарзанд ўстириш учун ота-она фарзандига эътибор кўрсатиши, нозик ниҳолдек асраб авайлаши, тарбиялаши зарур. Уни барча ёмон иллатлардан ҳимоя қилиб, фақат яхшиликлар ила етаклаши, яхшиликлар билан тарбиялаши керак. Бола ота-она учун бир имтиҳон. Бу синовдан муваффақиятли ўтишнинг бош омили эса болани гўзал ахлоқ эгаси қилиб тарбиялашдир.
Бойлигингиз билан ҳаргиз фахрланманг
Барча мавжудотларга ризқ берувчи ёлғиз Аллоҳ Таолонинг ўзидир. Аллоҳ субҳанаҳу ва таъоло инсонларнинг баъзиларига жуда кўп бойлик ато этади, баъзиларини эса фақирликда ўтказади. Баъзилар, нима учун шунақа? дея қалбини тирнаб ўтади. Аслида, улар умумий бир қоидани билиб олишса, кифоя қилади: Аллоҳ субҳанаҳу ва таъоло бир бойга кўп мулк берган бўлса, уни яхши кўрганидан эмас, балки унинг иймонини текшириш учун берган бўлади. Бир кимсани камбагал бўлишини ирода этган бўлса, уни ёмон кўрганидан эмас, балки мана шу ҳолатида ҳам қуллигини унутиб қўймайдими, деган буюк имтихони учун шуни хохлаган бўлади. Бирон бир инсон унутмасинки, бойлик ва фақирлик шу пайтгача инсониятнинг ўлчови бўлиб келмаган, балки бу ҳолатлар синовлар дунёсининг турлича майдонларидир, холос. Кимдир бой бўлиб синалади, кимдир эса фақир бўлиб. Росулуллоҳ соллалоҳу алайҳи васаллам Термизий томонидан ривоят қилинган ҳадиси шарифда дунёнинг қадрини пашшанининг қанотига ҳам тенглаштирмаганлар. “Дунёнинг қадри Аллоҳнинг наздида пашшанинг қанотичалик қадрли бўлганида, кофирга бир томчи сув хам бермай қўярди!”.
КАСБУ-ҲУНАР ҚИЛМОҚЛИК ФАЗИЛАТЛАРИ
Соғлом, ишга яроқли инсон касб эгаллаши, меҳнат қилиши керак. Чунки ҳар бир мусулмон киши ўзининг, бола-чақасининг ризқи рўзини ҳалол ва фидойи меҳнатлари билан қилмоғи фарз амаллардан ҳисобланади.
ИЛМНИНГ АВВАЛИ – МАЪРИФАТДИР
Аллоҳ таоло илмли бандаларини даражасини баланд қилиб, олимларнинг фазилати ҳақида: “....Айтинг: “биладиганлар билан билмайдиганлар тенг бўлурми?!”...”, - дейди[1]. Илмнинг инсон ҳаётида нечоғлик катта ўрин тутиши мазкур оятдан ҳам маълум бўлади, чунки ҳар бир миллатнинг салоҳияти, куч-қудрати ва келажаги унинг олимлари билан белгиланади, жумладан, Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳис-салом бу ҳақда:
[1] Зумар сураси. 9- оят.
Тарбия - ахлоқнинг гўзаллиги
Ислом дини авввалги самовий динлар каби Аллоҳ таолони ягоналигига эътиқод қилиш билан биргаликда ота-она, ака-ука, қариндошлар ва бошқа барча инсонлар ҳамда мавжудотларга яхши муомала, меҳр-шавқатли бўлишга даъват этади. “Илм одоб билан зийнатлидир” деган нақлда ҳам инсонни ёшлигидан одоб-ахлоқига эътибор қаратилиши, вояга етиш мобайнида яқинлари, устозини ҳурматини жойига қуйиш борасида тарбиясига эътибор қаритилиши билан илм чўққиларига эришиш назарда тутилган. Акс ҳолда ўзаро муомала, одоб-ахлоқда нуқсонли бўлиб, диний ва дунёвий илмлардан бебаҳра қолса, келажакда жамиятда ўз ўрнини йўқотади, бирор бир касбни ҳам эгаллай олмасдан оиласига ҳалол касб ортидан ризқ етказиб беришда қийинчиликларга дуч келади, ҳатто эътиқодда ҳам адашиб, икки дунёси учун зарар кўриши мумкин.
ОДОБ-АХЛОҚДАН АФЗАЛРОҚ МЕРОС ЙЎҚ
Фарзанд - Аллоҳ таоло томонидан биз инсониятга берилган буюк неъмат. Ҳар бир инсон ўз фарзандини дунёдаги энг намунали, илмли ва маънавиятли бўлишини орзу қилади. Шунга эришиш йўлларини излайди ҳамда бу йўлда учраган барча тўсиқларни енгиб ўтишга ҳаракат қилади. Бу ҳақида Пайғамбаримиз алайҳиссалом: “Фарзандларингизга таълим беринг, чунки улар сизники бўлмаган вақт учун туғилганлар”, деб марҳамат қиладилар.
Илмнинг моҳияти ва унинг инсон ҳаётидаги аҳамияти
“Дунёда илмдан бошқа нажот йўқ , ва ҳечқачон бўлмагай”
Имом Бухорий
