Шаҳидлик ниқобидаги хунрезлик
Ислом дини асослари бўлмиш Қуръони карим оятлари ва Ҳазрати Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларида инсон ҳаётига тажовуз этиш, ўзини ўзи ўлдириш қатъиян ман этилади. Ҳаёт Аллоҳ таоло томонидан инсонга топширилган имконият ва масъулиятдир.
Силаи-раҳм
Азизлар, мен сизарларга силаи–раҳм қилиш ҳақида бир воқеани айтиб бермоқчиман. Аслида ушбу ҳолат ҳаммамизда, ҳар биримизнинг атрофимизда бўлиб турибди. Банда улғайгунча ота-онасининг бағрида, уларнинг таъминотида бўлади. Ака-ука, опа-сингиллари билан талашиб, тортишиб, иноқ бир-бирига беғараз яхшилик соғинадиган, хавф ёки камчилик бўлса ҳимоя қиладиган, ўзида борини илинадиган бўлади. Ота-оналари уларни кўриб кўзи қувнайди. Болалари вояга етгач оилали бўлиб, уй–жой қилади, ҳаётда ўз йўлларида мустақил одимлайди. Вақти соати етиб, ота-оналари оламдан ўтганларидан сўнг ана шунда аксарият туғишганлар орасида силаи-раҳм, қариндошлик ришталари ингичкалашиб боради. Охир – оқибатда фақат тўй маъракаларда кўришадиган бўлиб қоладилар. Ўзгалар ёрдамига муҳтож бўлиб қолсалар ҳам эътибор қилмайдилар. Ўз Ташвиш, дунё ғами билан ўз қобиғига ўралиб яшайдилар. Бир пайтлар бир бўлак нонни ҳам баҳам кўрадиган оға-инилар кун келиб, бир-бирига бефарқ муносабатта бўладилар.
Имом Мотуридий бизга қандай мерос қолдирган?
Абу Мансур Мотуридийнинг кўп асарлари бизгача етиб келмаган, етиб келганлари ҳам хориждаги кутубхона ва қўлёзма фондларида сақланади. Ислом оламида машҳур бўлган “Китоб ут-тавҳид” асари 1970 йилда Фатҳуллоҳ Хулайф томонидан Байрутда, кейинчалик эса Туркияда бир неча бор нашр этилади. Сўнгиси Бекир Туплу ўғли ва Муҳаммад Аручи каби олимлар томонидан 2003 йил Анқарада чоп этилган.
Исроф-энг оғир гуноҳ
Аллоҳ таоло инсонларни турли миллат ва элат шаклида яратди. Уларни Ер юзини макон тутиб, ундаги неъматлардан истифода қилган ҳолда ҳаёт кечиришга буюрди. Яна бандаларига беҳисоб неъматларни ато этиб қўйдики буларни санаб адоғига етиб бўлмайди.
Миссионерлар ва уларнинг мақсадлари
Миссионер сўзи лотин тилидаги “missio “ сўзидан олинган бўлиб, “юбориш”, “вазифа топшириш”, миссионерлар эса “вазифани бажарувчи” деган маъноларни англатади. Жумладан, ҳар йили қайта нашр этиладиган “ world Book” (жаҳон китоби) энциклопедиясида “Миссионерлар бирор диний гуруҳ томонидан бошқаларни ўз динига тарғиб қилиш ва киритиш учун юборилган инсон”, -деган фикр қайд этилган. Демак, миссионерлик - бир динга эътиқод қилувчи халқлар орасида бошқа бир динни тарғиб қилишни англатади. Миссионерлик билан бир қаторда прозелетизм ҳам тўғридан-тўғри бирон бир динга ишонган фуқарони ўз динидан воз кечишга ва ўзга динни қабул қилишга қаратилган ҳаракатларни англатади. У ўз моҳиятига кўра миссионерликнинг таркибий қисми ҳисобланади.
Буюк аллома Абу Мансур Мотуридий насиҳатлари
Шайх Абу Мансур Муҳаммад ибн Муҳаммад ибн Маҳмуд Мотуридий тахминан 870 йили ҳозирги Самарқанд вилоятининг Мотурид қишлоғида туғилиб, 975 йили вафот этган. У Самарқанднинг Чокардиза қабристонига дафн этилган. Мотуридий хусусий муаллимларда, сўнгра эса Самарқанд мадрасаларида таҳсил кўрган. Олим умр бўйи Самарқанд мадрасаларида мударрислик қилган. Мотуридий “Китоб – ат тавҳид”, “Китоб ал-усул”, “Таъвилот ал Қуръон” (Қуръон тафсири) cингари ўнлаб илмий-назарий асарлар, “Насиҳатнома” асарлар муаллифидир. Буюк олимнинг ислом таълимоти софлигини асрашда хизмати катта. Навоий “Насойим-ул-муҳаббат”да Мотуридийнинг руҳий-илоҳий қудрати ҳақида алоҳида ҳикоят келтирган. Унинг “Насиҳатнома”си Х аср Насиҳатномасининг энг яхши намуналаридан бўлиб, китобхонни илм ўрганишга, касб эгаллашга, яхши хулқ эгаси, инсонпарвар, ширинсухан, саховатпеша бўлишга ундайди.
Ҳидоятга йўл
Мамлакатимизда шундай ўзгаришлар бўляптики, санаб адоғига етмайсан. Дунёдаги энг фаровон, энг тинч давлатда яшаётганингдан кўнглингда фахр туйғуси намоён бўлади. Ёшларимизнинг илм олиш, ишлаш, ҳунар эгаллашлари учун барча имкониятлар муҳайё. Кексаларимиз учун ҳам мазмунли дам олишлари учун сиҳатгоҳлар, даволаниш муассасалари, масжидлар қурилиб, уларнинг ихитиёрига топширилган. Давлатимиз раҳбари томонидан халқимизни қўллаб қувватланиши ҳар қандай юртдошимизнинг қалбига шукроналик туйғусини солади. Лекин орамизда шундай инсонлар борки, на жамиятга, на ота-онасига фойдаси тегади. Нафсининг қули бўлиб, ўзи учун кони зарар бўлган спиртли ичимликлар ичиш, гиёҳванд моддалар истеъмоли, атрофдагиларга доимо зарар етказиш билан банд бўлиб юради. Охир оқибат тушуниб етганида эса ёши бир жойга борган, қарилик эшик қоққан бўлади.
ОХИРАТ ЧИРОҒИ
Бир бой инсон умрини молу давлат тўплаш ва бойлик орттиришга сарфлади, мана шу йўлда оғир касалликка дучор бўлди. Бу касаллик умрининг охири ва охират сафарининг бошланишига ўхшаб қолди. У васият қилиш учун фарзандларини олдига чорлади ва катта ўғлига деди:
Терроризм ҳақида нима биламиз?
Маълумки, терроризм ва экстремизм балолари нафақат бугунги кунда, балки у мавжуд бўлган барча замон ва маконларда инсоният ва жамият учун том маънодаги фожиа бўлиб келган. Бугунги нотинчликлар ҳукм сураётган минтақаларнинг деярли барчасидаги барқарор вазиятни издан чиқарувчи омиллари ҳам мазкур икки нарсадир.
Шаръий никоҳ ноқонуний бўлмасин!
Инсоннинг бахту камоли, жамиятда қандай мақомга эга бўлиши кўп жиҳатдан оилага, ундаги маънавий муҳит барқарорлигига боғлиқ. Лекин юз бераётган оилавий ажримлар туфайли ота меҳридан бенасиб вояга етаётган фарзандлар ҳам, афсуски, кўпайиб бормоқда.
Исломда жаноза ва таъзия одоблари
Жаноза ўқиш фарзи кифоя ҳисобланади, яъни баъзилар адо қилса бошқаларнинг ҳам гарданидан соқит бўладиган амалдир.
Жаноза ва таъзиянинг одоби борасида муҳтарам уламоларимиз, устозларимиз битган жуда кўп мўътабар манбалар бор. Инсон ҳаёт экан, ўлим соя солиб туради.Ҳар бир киши ота-онаси, яқин қариндош ёру дўсту биродарини бир кун келиб йўқотади. Шу важдан мусибатзада хонадонга бориб таъзия билдиришнинг ўзига хос тартиб қоида ва одоб ахлоқлари мавжуд бўлиб уларни ўрнида қўллаш лозимдир.
Ёлғизликда авратнинг очилиши
Инсоннинг бу ишдан узоқ бўлиши олийжанобликдир.Абул Хасан Ал-Бушанжий бу нарсаларни; «Сизнинг фариштарлар билан бўлган муносабатингизда ҳаром қилинган нарсалар, Аллоҳ билан бўлган муносабатда эмас»- деб номлаганлар.
